تعیین اراضی مناسب پرورش میگو به منظور استفاده از منابع آب شور در محیط‌های خشک و بیابانی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و ارزیابی چند معیاره مکانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مهندسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر

2 استادیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

3 کارشناسی ارشد گروه شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

چکیده

این مطالعه به منظور شناسایی مکان‌های مناسب برای توسعه پرورش میگو در سواحل شمالی استان بوشهر با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شد. تعداد 13 لایه پایه (نقشه موضوعی) در چهار گروه اصلی برای کاربری آبزی پروری دسته‌بندی شد. این چهار دسته شامل معیار ساخت استخر (شیب، ارتفاع، کاربری اراضی، ضخامت خاک)، کیفیت خاک (نوع خاک، بافت خاک، اسیدیته خاک)، دسترسی به منبع آب (فاصله تا دریا، نوع منبع آبی) و زیرساخت‌های اقتصادی-اجتماعی (فاصله تا هچری، فاصله تا بازار محلی، فاصله تا جاده، تراکم جمعیت) هستند. لایه محدودیت نیز از مکان‌هایی که مجاز به آبزی پروری نیستند، حذف شد. مدل‌های مختلفی برای شناسایی و اولویت‌بندی مکان‌های مناسب پرورش میگو وجود دارد. در این پژوهش از مدل ارزیابی اراضی برای شناسایی مناطق مساعد پرورش میگو، کسب درآمد بیشتر، حفاظت موثرتر و مدیریت پایدار اراضی استفاده شد. نتایج نشان داد که 5/1 درصد (1339هکتار) از اراضی سواحل شمالی استان بوشهر در پهنه بسیار مناسب و 2/38 درصد (33078هکتار) از مناطق در طبقه مناسب واقع شده‌اند. صحت‌ نتایج با استفاده از روش منحنی عامل نسبی (ROC) ارزیابی گردید. مقدار ROC، 73/0 نشان‌دهنده صحت مدل ارائه شده در این پژوهش است. ارزیابی میدانی نشان می‌دهد که در حال حاضر تنها در 3800 هکتار از اراضی، محل‌های پرورش میگو وجود دارد که می توان مناطق مساعد پرورش میگو را با اعمال سیاست‌های آینده نگرانه و در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی تا 86 درصد (24042 هکتار) گسترش داد.

کلیدواژه‌ها


[1]. Aguilar-Manjarrez J., & Nath, S. S. (1998) A strategic reassessment of fish farming potential in Africa. Food and Agriculture Organization of the United Nations, 170 p.
[2]. Azimi Hosseini, M., Nazarifar, M.H., & Momeni, R. (2013) Application of GIS in site selection, Mehreganeghalam Press, 304 p (in Farsi).
[3]. Berlanga-Robles, C.A., Ruiz-Luna, A., Bocco, G., & Vekerdy, Z. (2011) Spatial analysis of the impact of shrimp culture on the coastal wetlands on the Northern coast of Sinaloa, Mexico. Ocean & Coastal Management, 54 (7), 535-543.
[4]. Cheraghi, M., Lorestani B., & Sobhan Ardakani, S. (2010) Site selection for Susceptible aquaculture in the Hamedan province using GIS, The First National Conference consumption pattern of reform with a focus on natural resources, agriculture and veterinary further details, 16-17 February 2010, Zabol - University of Zabol, Iran, 7 p (in Farsi).
[5]. Chen K.J., & Ramos, S. L. (1989) Prawn Farming: Hatchery and GrowOut Operations, West Point Aquaculture Corporation. metro manila Philippines, 186 p.
[6]. Dahdouh-Guebas, F., Zetterström, T., Rönnbäck, P., Troell, M., Wickramasinghe, A., & Koedam, N. (2002) Recent changes in land-use in the Pambala-Chilaw lagoon complex (Sri Lanka) investigated using remote sensing and GIS: conservation of mangroves vs. development of shrimp farming. Environment, development and sustainability, 4 (2), 185-200.
[7].De Graaf, G. (2003) Geographic information systems in fisheries management and planning: technical manual. vol 449. Food & Agriculture Org. 162 p.
[8].FAO. (1984) Aquaculture development and coordination programme, Inland Aquaculture Engineering  (trans: Department FaA). Lectures presented at the ADCP Inter-regional Training Course, Budapest, 6 June-3 September, 220 p.
[9].Ghayoumian, J., Mohseni Saravi, M., Feiznia, S., &Nouri, B., Malekian, A. (2007) Application of GIS techniques to determine areas most suitable for artificial groundwater recharge in a coastal aquifer in southern Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 30 (2), 364-374.
[9].Ghodsipour, S.H. (2012) Analytical Hierarchy Process, Center Amirkabir University of Technology (Tehran Polytechnic) Press, 244 p (in Farsi).
[10].Giap, D.H, Yi, Y., & Yakupitiyage, A. (2005) GIS for land evaluation for shrimp farming in Haiphong of Vietnam. Ocean & Coastal Management, 48 (1), 51-63.
[11].Gupta, M.C., Krishnarajan, V. P., Nayak, S. (2001) Brackish water aquaculture site selection in coastal track of cannanore (Kerala) using remote sensing and GIS techniques. Journal Indian Socity Remote Sensing, 29 (1-2), 79-83.
[12].Hadipour, A. (2007) Determine appropriate site for aquaculture on the coast areas using GIS and multi-criteria evaluation. Faculty of Civil and Environmental Engineering, Khajeh Nasir Toosi University of Technology, 79 p (in Farsi).
[13].Hadipour, A., Vafai, F., & Ahmadi, S. (2008) Locating shrimp farms using GIS and fuzzy multi-criteria decision. 8th International Conferences on Coasts, Ports and Marine Structures, 24- 26 November, Tehran, Iran. 8 p (in Farsi).
[14].Hakley, M., & Feilelson, E. (1998) The potential of a GIS-based scoping system. Journal of Environmental Impact Assessment, 18 (5), 439-459.
[15].Hossain M.S., Chowdhury, S.R., Das, N. G., Sharifuzzaman, S.M.,& Sultana, A. (2009) Integration of GIS and multicriteria decision analysis for urban aquaculture development in Bangladesh. Landscape and Urban Planning, 90 (3-4), 119-133.
[16].Hossain M.S., & Das, N.G. (2010) GIS-based multi-criteria evaluation to land suitability modelling for giant prawn (Macrobrachium rosenbergii) farming in Companigonj Upazila of Noakhali, Bangladesh. Computers and Electronics in Agriculture, 70 (1), 172-186.
[17].Jalali Jafari, B. (2010) Health management of cultured shrimp, Faculty of Veterinary Medicine, Noorbakhsh Press. 256 p (in Farsi).
[18].Jalali Jafari, B., & Dawlatabadi, M. (2003) Integrated health care technical standards and regulations, licensing brine shrimp, The office of public health monitoring and combating disease fish health office, 12 p (in Farsi).
[19].Karthik M., Suri, J., Saharan, N., & Biradar, R.S. (2005) Brackish water aquaculture site selection in Palghar Taluk, Thane district of Maharashtra, India, using the techniques of remote sensing and geographical information system. Aquacultural Engineering, 32 (2), 285-302.
[20].Kungvankij P., Tiro, Jr. L., Pudadera, Jr. L., Potestas, I., Corre, K., Borlongan, E., Talean, G., Bustilo, L., Tech, E., & Unggui, A. (1986) Shrimp hatchery design, operation and management. 458 p.
[21].Kungvankij, P., Chua, T-E., Pudadera, Jr. B., Corre, K., Borlongan, E., Tiro, Jr. L., Potestas, I., & Talean, G. (1988) Shrimp culture: pond design, operation and management, 76 p.
[22].Longdill, P. C., Healy, T. R., & Black, K. P. (2008) An integrated GIS approach for sustainable aquaculture management area site selection. Ocean & Coastal Management, 51 (8-9), 612-624.
[23].Makhdoum M.F. (2013) Fundamental of land use planning. University of Tehran Press, 289 pp.
[24].Malczewski, J. (1999) GIS and Multicriteria Decision Analysis. illustrated edn. John Wiley & Sons, 392 p.
[25].Malczewski, J. (2006) GIS‐based multicriteria decision analysis: a survey of the literature. International Journal of Geographical Information Science, 20 (7), 703-726.
[26].Marinoni, O. (2004)  Implementation of the analytical hierarchy process with VBA in ArcGIS. Computers & Geosciences, 30 (6), 637-646.
[27].Nath, S. S., Bolte, J. P., Ross, L. G.,& Aguilar-Manjarrez, J. (2000) Applications of geographical information systems (GIS) for spatial decision support in aquaculture. Aquacultural Engineering, 23 (1), 233-278.
[28].Pars Peyab Consulting Engineers (PPCE). (2013) Report on survey potential facilities in Bushehr shrimp, Iranian Fisheries Company, 126 p (in Farsi).
[29].Pontius, Jr. RG., & Schneider, L.C. (2001) Land-cover change model validation by an ROC method for the Ipswich watershed, Massachusetts, USA. Agriculture, Ecosystems & Environment, 85 (1–3), 239-248.
[30].Rajitha, K., Mukherjee, C.K., & Vinu Chandran, R. (2007) Applications of remote sensing and GIS for sustainable management of shrimp culture in India. Aquacultural Engineering, 36 (1), 1-17.
[31].Saaty, R.W. (1987) The analytic hierarchy process-what it is and how it is used. Mathematical Modelling, 9 (3–5), 161-176.
[32].Salam, M.A., Ross, L.G. (2000) Optimising site selection for development of shrimp (Penaeus monodon) and mud crab (Scylla serrata) culture in South-western Bangladesh. In: 14th Annual Conference on Geographic Information Systems, Proceedings of the GIS, 2000. 13-16 p.