عامل اصلی کاهش عملکرد در محصولات کشاورزی، تنش خشکی است. این پژوهش در دو مرحله (مزرعه و گلخانه) به منظور بررسی تحمل به خشکی در ژنوتیپهای مختلف کنجد انجام شد. در مزرعه، آزمایش به صورت کرتهای یکبارخرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. به طوریکه سه سطح مختلف آبیاری به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپهای گرگان، شیراز، مرکزی، بیرجند، ارزوئیه، سیرجان، اردستان و صفی آباد به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. تیمارهای مختلف آبیاری باعث اختلاف معنیداری بر همه صفات مورد مطالعه، به جز تعداد کپسول در بوته شد. ارزوئیه و گرگان به ترتیب با عملکرد 15/1 و 24/0 (تن درهکتار) بهترین و کمترین عملکرد دانه را نشان دادند. تحمل به تنش خشکی در مرحله گیاهچهای، با سه سطح تنش خشکی (بر اساس 100، 80 و 60 درصد ظرفیت زراعی مزرعه) مورد بررسی قرار گرفت. تعداد برگ، طول ساقه و ریشه، وزن خشک ساقه و ریشه ، وزن تر ساقه و ریشه، وزن خشک و وزن تر کل گیاهچه اندازهگیری گردید. بیشترین و کمترین وزن خشک گیاهچه به ترتیب متعلق به رقم ارزوئیه و گرگان با 015/0 و002/0گرم بود.
)