تاثیر متغیرهای توپوگرافی و برخی خصوصیات خاک بر پراکنش گروه‌های اکولوژیک گیاهی (مطالعه موردی: مراتع حوزة آبخیز خود-نیوک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد

2 دانشگاه گرگان

3 دانشگاه اردکان

چکیده

جهت شناخت اثر متغیرهای محیطی بر پراکنش گروه­های اکولوژیکگیاهی، ابتدا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و با همپوشانی نقشه‌های توپوگرافی و زمین شناسی، تعداد 50 واحد همگن زمینی انتخاب و در تودۀ گیاهی معرّف هر واحد، اقدام به نمونه‌برداری از پوشش گیاهی شد. برای اندازه­گیری اطلاعات پوشش گیاهی، در واحدهایی با گیاهان بوته­ای از 30 پلات دومترمربعی و در واحدهایی که گیاهان درختچه‌ای نیز حضور داشتند از 40 پلات 16 مترمربعی در طول سه ترانسکت خطی استفاده شد. در محل هر واحد، بسته به عمق ریشه­دوانی، یک نمونه خاک ترکیبی جمع­آوری و متغیرهای توپوگرافی نیز ثبت شد. متغیرهای مربوط به خاک شامل درصد رس، سیلت و ماسه، آهک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، و درصد سدیم، کلسیم و منیزیم بودند. رابطة بین داده­های محیطی و فلورستیکی ثبت­شده، به کمک دو تجزیة TWINSPAN و CCA بررسی شد. با استفاده از تجزیة TWINSPAN، پنج گروه گونه اکولوژیک به نام‌های (Ferula ovina- Artemisia aucheri)، (Astragalus glaucacanthus- A. sieberi)، ( Stipa barbataA. sieberi)، (A. sieberi – Noea mucronata) و (A.sieberi –Salsola arbusculiformis) در منطقه شناسایی شد. بر اساس نتایج تجزیة CCA, متغیرهای شیب و ارتفاع در مجموع حدود 50 درصد از کل تغییرات گروه­های اکولوژیکگیاهی منطقه را به خود اختصاص داده‌اند. از بین متغیرهای خاکی، میزان سدیم و آهک همچنین نوع بافت خاک، نقش مؤثرتری بر الگوی پوشش گیاهی منطقه داشته‌اند.
 

کلیدواژه‌ها