مدل‎سازی خطر وقوع آتش‌سوزی در منطقه حفاظت‌شده دینارکوه، جنوب استان ایلام

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1- گروه علوم جنگل، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

3 3- محقق بخش تحقیقات جنگلها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

10.29252/aridbiom.2025.22751.2039

چکیده

آتش‌سوزی تهدیدی جدی برای اکوسیستم‌های جنگلی جهان به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. درک عوامل کلیدی موثر بر وقوع آتش‌سوزی برای مدیریت مؤثر و کاهش آن ضروری است. به همین دلیل، این مطالعه با هدف مدل‎سازی خطر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های نیمه‌خشک جنوب استان ایلام انجام گرفت. ابتدا نقاط آتش‎سوزی‌های قبلی منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای MODIS بین سال‌های 1380 تا 1402 استخراج شد. عوامل مؤثر بر وقوع آتش‌سوزی در منطقه در قالب چهار گروه اصلی شامل عوامل توپوگرافی، اقلیمی، پوشش گیاهی و انسانی شناسایی شد. برای پیش‌بینی و مدل‎سازی پتانسیل وقوع آتش از مدل‌های جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان استفاده شد. برای ارزیابی دقت دو مدل از شاخص سطح زیر منحنی (AUC) در نمودار ROC استفاده شد. بر اساس نتایج، میزان رطوبت نسبی هوا، پوشش گیاهی، فاصله از جاده و میانگین دمای هوا تأثیرگذارترین و فاصله از جنگل، درصد شیب و جهت جغرافیایی کم اهمیت‌ترین عوامل در بروز آتش‎سوزی منطقه مورد مطالعه می‌باشند. ارزیابی دقت دو مدل مورد بررسی نشان داد که مدل جنگل تصادفی (AUC=0.87) دارای دقت بالاتری نسبت به مدل ماشین بردار پشتیبان (AUC=0.82) بود. براساس نتایج مدل جنگل تصادفی، بیش از 59 درصد از سطح منطقه دارای خطر وقوع آتش خیلی کم بودند درحالی که کلاس خطر زیاد و خیلی زیاد به‌ترتیب 80/1 و 86/0 درصد (به‌ترتیب 750 و 356 هکتار) از مساحت کل منطقه را در برگرفتند. با توجه تمرکز وقوع آتش-سوزی‌ها در مناطق به نزدیک به تنها جاده عبوری از منطقه، پیشنهاد می‌‌گردد جهت کاهش و کنترل سریع آتش‌سوزی‌های آتی، اقدامات مدیریتی و تاسیسات اطفا حریق در این منطقه بیش از سایر مناطق باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

خشک بوم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار