اثر پخش سیلاب بر میزان پوشش، تراکم و تولید گونه‌های درختی و مرتعی در ایستگاه پخش سیلاب آب باریک بم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

2 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حافظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

10.29252/aridbiom.2023.20368.1947

چکیده

تأثیر پخش سیلاب با توجه به نوع خاک و اقلیم بر پوشش گونه‌های درختی و مرتعی تغییرات متفاوتی را نشان می‌دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات دوره‌ای پوشش گیاهی اعم از درختان کشت شدة مثمر، غیرمثمر و گونه‌های مرتعی در ایستگاه پخش سیلاب آب باریک بم انجام شده است. در این پژوهش به‌منظور انجام مطالعات بخش جنگل، ابتدا، عملیات تعیین محل پلات‌ها، انتخاب و علامت‌گذاری پایه‌ها و تهیه شناسنامه انجام گردید. بدین منظور از قطعات مستطیل‌شکل 350 مترمربعی با توزیع تصادفی-منظم استفاده شد. با برداشت 13 قطعه نمونه در طول 6 کانال، مؤلفه‌های رویشی شامل قطر یقه، قطر سینه، ارتفاع و متوسط قطر تاج 216 پایه Eucalyptus camaldulensis بررسی آماری شدند. همچنین در بخش مطالعات مرتع، برای اندازه‌گیری درصد تاج پوشش و تراکم از پلات‌های 1×1 استفاده شد. برای اندازه‌گیری تولید علوفه خشک از روش قطع و توزین استفاده شد. نتایج نشان داد که پایه‌های Eucalyptus camaldulensis ایستگاه پخش سیلاب آب باریک بم با تراکم 531 پایه در هکتار، از متوسط ارتفاع 62/3 متر و میانگین قطر تنه در محل یقه به میزان 18 سانتیمتر و متوسط قطر تاج 6/3 متر برخوردارند. در بررسی پوشش مرتعی، اثر تیپ رویشی، فرم رویشی و اثر متقابل تیپ رویشی و فرم رویشی بر تاج پوشش معنی‌دار می­باشد. همچنین اثر فرم رویشی، اثر متقابل تیپ رویشی در کانال، اثر متقابل کانال در فرم رویشی و اثر متقابل فرم رویشی و کانال نیز بر تراکم بوته معنی‌دار می­‌باشد.

کلیدواژه‌ها


[1]. Ahmadi, H. (1999). Applied Geomorphology, Vol. 1, Tehran University. [in Farsi]
[2]. Arnon, I. (1974). More Water for Arid lands, NAS, Washington, D. C.
[3]. Barkhordari, J., Zare Mehrjerdi, M., & Yousefi, M. (2014(). Effect of Flood Spreading on Some Soil and Vegetation Characteristics in Sarchahan Aquifer Station, Hormozgan Province, Watershed Management Research, 27(2), 33-42. [in Farsi]
[4]. Bayat Movahhed, F. (2003). Water spreading impacts on vegetation cover and standing crop production in the part of Zanjan plain, Soil Conservation and Watershed Mangment Research Center, 67, 34-41. [in Farsi]
[5]. Bazrafshan, O., Oliaei, M., & Gholami, H. (2016). Comparison of integration methods to identify the suitable areas for flood spreading in coastal plains of the southern Iran (Case Study: Sarkhoon Plain, Hormozgan province). Journal of Rainwater Catchment Systems, 4(4), 43-56. [in Farsi]
[6]. Beheshti Rad, M. (2014). Investigating of Effect of Flood Spreading Madvar on Some Physical & Chemical Soil Properties, Journal of Natural Geography, 7(26), 15-24. [in Farsi]
[7]. Chabok, M., Hasanzadeh M., & Ebrahimi. Z. (2010). Locating the floodplain using hierarchical delivery (AHP). Journal of Watershed Management Science and Engineering, 13, 33-40. [in Farsi]
[8]. Fazelpour-aghdaei, M., malekinejad, H., Ekhtesasi, M., & Barkhordari. J. (2018). The effects of flood spreading on qanat discharge using standard discharge Index (Case Study: Qanats of Myankooh of Mehriz). Journal of Watershed Management Research, 9(17), 235-245.
[9]. Ghasemi, A., & Heidari, H. (2009). Assessment of the Effects Flood Spreading on Soil Properties and Vegetative Characteristics of Nubk, Common Mesquite and Gum Arabic in Tangestan, Bushehr Province, 16(4), 59-72.
[10]. Hejcmanova, P., & Hejcman, M. (2016). A canonical correspondence analysis (CCA) of the vegetation-environment relationships in Sudanese savannah, Senegal. South African J. Botany, 72, 256-262. doi: 10.1016/j.sajb.2005.09.002.
[11]. Herman, B. (2001). Artificial Recharge of Ground Rater Hydrology and Engineering, Hydrogeology Journal, 10(1), 121-142. doi: 10.1007/s10040-001-0182-4.
[12]. Houston, W. R. (1960). Effects of Water Spreading on Range Vegetation in Eastern Montana, Journal of Range Management, 13,289-293. doi: 10.2307/3894782.
[13]. Hubbell, D. S., & Gardner, J. L. (1944). Some Edaphic and Ecological Effects of Water Spreading on Rangeland, Ecology Journal, 25(1), 27-44.
[14]. Jahantab, E., Farzin, M., & Khazaei, M., (2021). Investigating the Effect of Flood Sedimentation on Vegetation and Topsoil Changes in Abdalan Plain, Desert Management, 9(2), 19-30. doi: 10.22034/jdmal.2021.246297. [in Farsi]
[15]. Karimi, H., Nazari B., & Naderi. F. (2013). Appointment of suitable sites for flood spreading and artificial recharge in Chedavel Watershed, Ilam Province using BLM model. Watershed Management Science and Engineering, 7(21), 71-84. [in Farsi]
[16]. Kenneth, J., Bagstad, Juliet, C., Stromberg4. & Sharon, J., Lite. (2005). Response of Herbaceous Riparian Plants to Rain and Flooding on the San Pedro River, Arizona, USA. WETLANDS, 25, 210–223.
[17]. Miller, R. F. I. S., Mcgueen, F., Branson, A., Shown, I. M., & Buller, W. M. (1969). An Evaluation of Range Flood Water Spreading. J. Range Management, 22, 246-257.
[18]. Mirjalili, A. B., & Rahbar, A. (2007). Positive Effects of Flood Spreading on Quantitative Changes in Vegetation Rangelands of Yazd Herat Aquifer. Journal of Pajouhesh Va Sazandgi, 76: 76-81. [in Farsi]
[19]. Mohagheghpour, H., Bahranifard, A., Kalbi, S., & Arman, N. (2022). Location of Suitable Areas for Flood Spreading Using Weighted Linear Combination Method in Bushehr Baghan Dam Basin, Journal of Watershed Management, 13(25), 145-155. doi: 10.52547/jwmr.13.25.145. [in Farsi]
[20]. Nejabat, M. (2009). Desertification Control through Floodwater Spreading in Iran [Doctoral dissertation, Putra University, Malaysia]. School of Graduate Studies.
[21]. Nöjd, p., Lindroos, A., Smolander, A., Derome, J., Lumme, I., & Helmisaari, H. (2009). Artificial recharge of groundwater through sprinkling infiltration: Impacts on forest soil and the nutrient status and growth of Scots pine. Science of the Total Environment, 407, 3365-3371.
[22]. Noor, H., Dastranjm A., & Sadeghi, S. (2023). Evaluating the effectiveness of flood spreading projects using economic criteria and residents' view points, Journal of Watershed Engineering and Management, 14(4), 438-449.
[23]. Vaezi, A. R., Hoseinshahi, A., Abdinejad, P. (2012). Physical and Chemical Soil Properties as Affected by the Flood Spreading in Garehcharyan Plain, Zanjan. Journal of Water and Soil Science, 16(62), 149-161. [in Farsi]
[24]. Yazdani-moghadam, Y., Sadati-nejad, S., Nazari-samani, A., & Ghasemieh. H. (2012). Efficiency of multi-criteria decision-making method in locating flood spread (Case Study: Kashan Plain). Iranian Journal of Remote Sensing and GIS, 4(3), 65-80. [in Farsi]
[25]. Ziaiian Firouz Abadi, P., Badragh Nejad, A., Sarli, R., Babaie, M. (2020) Measurement and identification of areas susceptible to flood spreading from the viewpoint of geological formations in Birjand watershed using RS / GIS. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 20(57), 1-24. doi: 10.29252/jgs.20.57.1 [in Farsi]