اثر ارتفاع از سطح دریا و ژنوتیپ بر تنوع ریختی برگ بنه (Pistacia atlantica subsp. mutica) در جنگل های جنوب استان یزد

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد

چکیده

در این پژوهش برای ارزیابی اثر ارتفاع از سطح دریا و ژنوتیپ بر صفات مورفولوژیکی برگ گونه­ی بنه ( subsp. muticaPistacia atlantica)، سه جمعیت در نقاط ارتفاعی 1850، 2050 و 2400 متر از سطح دریا در جنگل باغ­شادی استان یزد، انتخاب شد. به ترتیب از جمعیت نخست، پنج پایه و از دو جمعیت­ دیگر، 10 پایه به­صورت تصادفی گزینش و برخی صفات مورفولوژیک پایه­ها در محل ثبت شد. از هر پایه، تعدادی برگ، جمع­آوری و در هم آمیخته شد. سپس پنج برگ از هر پایه، به­طور تصادفی انتخاب و 12 صفت از قبیل ابعاد برگ، وزن تر و خشک برگ و غیره اندازه­گیری شد. سپس با استفاده از روش تجزیه و تحلیل واریانس و مقایسات میانگین به روش دانکن و همبستگی پیرسون، صفات اندازه­گیری شده، تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از وجود اختلاف معنی­دار آماری از نظر صفات مورد مطالعه در بین سه جمعیت­ بود. همچنین بین پایه­های مورد بررسی در هر جمعیت اختلاف معنی­دار آماری مشاهده شد و در آخر قوی­ترین پایه­ها در هر جمعیت براساس صفات مهم معرفی شد. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، پایه­های 6، 7، 8 و 9 از جمعیت A، پایه­های 1، 3، 4، 8 و 9 از جمعیت B و  کلیه پایه­های جمعیتC  به­ویژه پایه شماره 5، به عنوان پایه­های دارای فنوتیپ مناسب­تر از نظر صفات برگ معرفی می­شوند. در ضمن، جمعیت C به عنوان جمعیت مطلوب­تر انتخاب شد. می­توان تنوع مشاهده شده را به نقش ارتفاع از سطح دریا و ساختار ژنتیکی پایه­ها مربوط دانست که در عین­حال می­تواند نوعی سازگاری و پاسخ فیزیولوژیکی درختان به شرایط محیطی قلمداد گردد.

کلیدواژه‌ها


1 .[Aas, G., Aier, J., Baltisberger, M., & Matzger, S. (1994). Morphology, isozyme variation, cytology, and reproduction of hybrids between Sorbus aria (L) Crantz and S. torminalis (L). Crantz. Botanica Helvetica, 104, 195-214.
]2[. Babaei, F., Jalali, S. Gh., & Azadfar, D. (2012). Investigation of genetic variation in Zelkova carpinifolia (Pallas) K. Koch, by use of leaf peroxidase isozyme in three lowland habitats in North of Iran. Journal of Wood and Forest Science and Technology, 19(1), 121-134. (in Farsi)
]3 .[Bayramzadeh, V., Attarod, P., Ahmadi, T., Ghadiri, M., Akbari, R., Safarkar, T., & Shirvany, A. (2012). Variation of leaf morphological traits in natural populations of Fagus orientalis Lipsky in the Caspian forests of Northern Iran. Annuals of Forest Research, (1)55, 42-33.
]4 .[Bina, F., Zamani, Z., & Nazeri, V. (2011). Morph-based Genetic variation on in Christ's thorn (Ziziphus spina-christi (L.) Wild.). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 19(2), 274-288. (in Farsi)
]5 .[Comprehensive consulting engineers Iran, (2008). Weather and climate report. Baghshadi protected area master plan. General office of environmental protection of Yazd Province, (in Farsi)
]6 .[Court-Picon, M., Gadbin-Henry, C., Guibal, F., & Roux, (2004). Dendrometry and morphometry of Pinus pinea L. in lower province (France): adaptability and variability of provenances. Forest Ecology and Management, 194, 319-333.
]7[. Delagrange, S. (2011). Light- and seasonal-induced plasticity in leaf morphology, N partitioning and photosynthetic capacity of two temperate deciduous species. Environmental and Experimental Botany, 70, 1-10.
]8[. Ghorbanli, M., Savadkoohi, F., & Satarian, A. (2013). Exploring the effect of habitat altitude on leaf morphology of Iranian hornbeam (Carpinus betulus L.) in Shast Kalateh forests in Gorgan. Journal of Plant and Ecosystem,9(37), 3-15.
]9 .[Hamrick, J. L., Linhart, Y. B., & Mitton, J. B. (1979). Relationship between life history characteristic and electrophoretically detectable genetic variation in plant. Annual Reviews of Ecological Systems, 10, 173- 200.
]10[. Jazirehi, M. H. (2000). To Afforest in Araid Environment. University of Tehran Press, Tehran.
]11[. Jones, D., & Wilkins, D. (1971). Variation and Adaptation in Plant species. London, Heinemenn, 184 p.
]12 .[Karimian A., Taheri Abkenar, K., & Torkaman, J. (2015). Variation in leaf and fruit morphological traits of Sweet Chestnut (Castanea sativa) in hyrcanian forests, Iran. International Journal of Plant Science and Ecology, 1(4), 155-161.
]13 .[Khorasani, M., Nosrati H., Razban Haghighi, A., & Kelij, S. (2014). Study of morphological differentiation of leaf in males and females of Pistacia atlantica desf species in Arasbaran forests. Journal of Plant Researches (Iranian journal of biology), 27(4), 605-612. (in Farsi)
]14 .[Koike, T., Kiato, M., Quoreshi, A. M., & Matsuura, Y. (2003). Growth characteristics of root-shoot relation of three birch seedlings raised under different water regimes. Journal of Plant Soil, 225, 303-310
]15 .[Linhart, Y., & Grant, M. C. (1996). Evolutionary significance of local genetic differentiation in plants. Annual Review of Ecology and Systematic, 27, 237–277.
]16[. Miles, L. M., Jeanne, A. M. & Robert, D. W. (1995). Provenance and progeny variation in growth and frost tolerance of Casuarina Cunninghmiana in California, USA. Forest Ecology and Management, 79, 161-171.
]17 .[Pyakurel, A., & R-Wang, J. (2013). Leaf morphological variation among paper birch (Betula papyrifera March.) genotypes across Canada. Journal of Ecology, 3(4), 284-295.
]18[. Rostamikia, Y., Fattahi, M., & Imani, A. A. (2009). Investigation of genetic diversity of wild pistachio using fruit and leaf morphological characteristics. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 17(2), 284-294. (in Farsi)
]19[. Royer, D. L., Meyerson, L. A., Robertson, K. M., & Adams, J. M. (2009). Phenotypic Plasticity of Leaf Shape along a Temperature Gradient in Acer rubrum. Plos one, 4(10), e7653.
] 20.[ Sabeti, H. (2002). Forests, Trees and Shrubs of Iran. University of Yazd Press, Yazd.
]21 .[Saeedi, Z., & Azadfar, D. (2010). Leaf morphological diversity in three different Poplar clones. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 19(1), 104-118. (in Farsi)
]22 .[Seyedi, N., Jalali, S. G., Moghaddam, M., Tabari, M., & Mohammadi, S. A. (2010). Application of seed storage protein in intra-specific variation in three populations of Pistacia atlantica Desf. Journal of Plant Biology, 6, 1-14. (in Farsi)
]23 .[Tabandeh saravi, A. (2011). Genetic variation of (Quercus castanefolia C.A Mayer) populations based on karyotypic characterisitics and progeny test. PHD thesis, Tarbiat Modares University, Noor, Iran. 165 pp. (in Farsi).
]24[. Taheri, A. (2008). Protected area of Bagh-e Shadi forest. General office of environmental protection of Yazd province, 24pp. (in Farsi)  
]25[. Yousefi, B. (2015). Comparison of morphological and chemical properties of wild pistachio (Pistacia atlantica) fruit across two habitats in Kurdistan Province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 2(23), 368-378. (in Farsi)
]26[. Yousefzadeh, H., Akbarian, M. R., & Akbarinia, M. (2009). Variation in leaf morphology of Parrotia persica along an elevational gradient in Eastern Mazandaran Province (N. Iran). Rostaniha, 9(2), 178-189. (in Farsi)