معرفی جمعیت بوته‌ای علوفه‌ای برتر به منظور احیاء مراتع خشک و نیمه خشک ( مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

Research Institute of Forests and Rangelands (RIFR), P.O.Box 13185-116, Tehran, Iran.

10.29252/aridbiom.2025.22067.2024

چکیده

سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف از جمله بهره برداری‌های بی رویه، تغییرات اقلیمی و دیگر عوامل تخریب یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و یا جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه‌های مناسب و یافتن بهترین شیوه‌های کشت و استقرار از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. لذا با توجه به ننایج حاصل از طرح تحقیقاتی انجام گرفته شده در بخش تحقیقات منابع طبیعی از جمله طرح تحقیقاتی علوفه قابل برداشت مراتع کشور، بذر جمعیت‌های مهم‌ترین بوته‌ای‌های علوفه‌ای چندساله شامل: پنج گونه گیاه بوته‌ای مرتعی و علوفه‌ای شامل عجوه(subophyllus Halothamnus)، گون درختچه‌ای (Astragalus squarrosus)، سنبله‌ای سه رگه‌ای (trinervis Stachys)، سلمکی ساقه سفید (Atriplex leucoclada) و برگ نقره‌ای (Eurotia ceratoides) انتخاب گردید و از مناطق مختلف مراتع استان خراسان رضوی در مرحله بذردهی جمع آوری گردید. در گام بعدی، به منظور بررسی و مطالعه برخی از صفات مهم گیاهی از قبیل: میزان عملکرد علوفه، میزان درصد پوشش بوته‌ای‌ها، میزان درصد استقرار و قدرت و شادابی بوته‌ها، آزمایشی با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، طی پنج سال و در شرایط مزرعه به مرحله اجرا در آمد و از صفات مورد نظر یادداشت برداری صورت گرفت. پس از یادداشت برداری از پارامترهای ذکر شده، تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SAS و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن صورت پذیرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که از بین جمعیت‌های مورد مطالعه، گونه‌های عجوه و سلمکی ساقه سفید از نظر فاکتورهای مورد بررسی بویژه پارامتر درصد استقرار، برتر از بقیه جمعیت‌ها بودند. در مجموع از میان تمام گونه‌های مورد بررسی، گونه عجوه، سازگاری بهتری را در محیط کشت نشان داد. لذا گونه مناسبی جهت احیاء مناطق خشک به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات