بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات بازدارندگی گیاه دارویی اسفند ( .Peganum harmala L)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته رشته مدیریت مناطق بیابانی، دانشگاه یزد

2 دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

3 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

10.29252/aridbiom.2019.10340.1697

چکیده

    یکی از روش‌های کاهش مصرف علفکش‌ها، بهره‌گیری از ویژگی‌ علف‌کشی برخی گونه‌های گیاهی است. گیاهان خودرو و دارویی موجود در مناطق خشک در مقایسه با دیگر گیاهان دارای ترکیب‌ های شیمیایی بیشتری هستند و امکان وجود ویژگی علف‌کشی در آنها محتمل‌تر است. بنابراین در پژوهش حاضر اثر تنش خشکی بر خصوصیات بازدارندگی گیاه دارویی اسفند (Peganum harmala L. ) بر روی علف هرز خرفه (Portulaca oleracea L.) در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در شرایط آزمایشگاهی، فاکتورهای مورد بررسی شامل غلظت عصاره در چهار سطح (0، 4/0 ، 8/0 و 2/1 درصد)، تیمار آبیاری بر روی پایه مادری تولید کننده ماده گیاهی اسفند در دو سطح (پایه مادری آبیاری شده و آبیاری نشده) و نوع اندام عصاره­گیری شده در دو سطح (اندام هوایی و ریشه) در نظر گرفته شد. در شرایط گلخانه بجای عصاره از پودر گیاه اسفند به مقادیر (0، 4، 8 و 12 گرم) در 1000 گرم خاک استفاده شد. نتایج نشان داد در هر دو شرایط گلخانه و آزمایشگاهی با افزایش غلظت و مقادیر پودر اندام هوایی و ریشه در مورد برخی صفات اندازه‌گیری شده در گونه خرفه، بازدارندگی به طور معنی‌داری افزایش یافت (01/0 > p)  این در حالیست که در شرایط آزمایشگاه، بازدارندگی عصاره ریشه بیشتر از اندام هوایی بود. یافته‌ها بیانگر، تاثیر بیشتر بازدارندگی عصاره تهیه شده از اسفند در سطح آبیاری شده بر کلیه صفات در شرایط آزمایشگاه بود. پودر حاصل از اسفند در سطوح متفاوت آبیاری در گلخانه نیز بر کلیه صفات مورد بررسی عملکرد مشابهی نشان داد. به طور کلی یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که تنش خشکی می‌تواند خصوصیات بازدارندگی گیاه اسفند را تحت تاثیر قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


[1]. Abasi Khalaki, M., Moammari, M., Tavily, A., Zare Chahkohee, M. A. (2012). Allelopathic effect of Haloxylon ammodenderon extract on germination and some characteristics of Agropyron desertorum. Journal of Seed Science and Technology, 1(2), 173-183. (in Farsi).
[2]. Aramesh, M., Sodaeizadeh. H., Mirmohammadi Maibody, A. M. (2015). Assessment of allelopathic potential of capparis spinosa L. on weeds control under laboratory and greenhouse conditions. Journal of Desert Management.  6, 1-12. (in Farsi). 
[3]. Atal, C. k., Kapur, M. N. (1998). Cultivation and utilization of medicinal plant. India: Jammu-Tawi.
[4]. Azizi, M., Ghorbani, R., Rashed Mohasel, M. H., Khazaee, H. R., Orojee, K. (2009). Investigating the effects of allelopathy (Helianthus annuus) on germination and growth of Amaranthus retroflexus weed and Chenopodium album. Journal of Plant Protection (Science and Technology of Agriculture), 22 (2), 119-128 (in Farsi).
[5]. Bagheri, R., Hamze-Nejad, N. (2011). Effect of Allelopathy of Peganum harmala on two species of Agropyron desertorum and Agroperon elongatum. Biome Journal. 1 (4), 1-14. (in Farsi).
[6]. Deef, H. E., El-Fattah, R. I. (2008). Allelopathic effects of water extract Artemisia princeps var. orientalis on wheat under two type of soils. Academic Journal of Plant Sciences, 1(1), 12-17.
[7]. El-Khatib, A. A., Hegazy, A. K., Gala, A. K. (2004). Does allelopathy have a role in the ecology of Chenopodium. Annals Botani Fennici, 41, 37-45.
[8]. Fakhrtabatabaee, S.M. (1998). About Biology of Nature, Iran, Majed Publications (in Farsi).
[9]. Javiad, A., Shafique, S., Bajwa, R., Shafique, S. (2006). Effect of aqueous extracts of allelopathic crops on germination and growth of Parthenium hysterophorus L. South African Journal of Botany, 72(4), 609-612.
 
[10]. Hakimi Maybodi, M. H., Sodaeizadeh, H., Shakeri, M. (2004). Preliminary investigation on allelopathic and nematode extract effect of Haloxilon ammodenderon extract. Journal of Pajouhesh & Sazandegi, (62), 75-80. (in Farsi).
[11]. Hekmat shoar, H. (1994). Plant physiology in difficult conditions, Tabriz, Hekmat Shoar Publisher, (in Farsi).
[12]. Itani, T., Nakahata, Y., Kato-Nogouchi, H. (2013). Allelopathic activity of some herb plant species. International Journal of Agriculture and Biology, 15, 1359-1362.
[13]. Jones, E., Jessop, R. S., Sindel, B. M., Hoult, A. (2004). Utilizing crop residues to control weeds. Australia, University of Tasmania.
[14]. Rashed, M. H., Akbar zadeh. M. D., Najafi, H. (2009). Weed biology and control. Iran, Mashhad University Press. (in Farsi).
[15]. Makkizadeh Tafti, M., Farhoudi, R. (2010).The effect of allelopathy of (Cynodon dactylon L.) on wheat (Triticum aestivum L.). Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 27-40. (in farsi).
[16]. Maguire, J.D. (1962). Speed of germination-aid selection and evaluation for seedling emergence and vigour. Crop Science, 2, 176 – 177.
[17]. Meril, A., Rass Karol, A., Limbi. A. (1993). Investigation of Allelopathic Effect of Peganum harmala L. on Germination and Growth of Amaranth and Wild Oat. Second National Conference on Agriculture and Sustainable Development, Future Opportunities and Challenges, Shiraz Islamic Azad University. (in farsi).
[18]. Mozaffarian, v. (1998). Dictionary of Iranian plant names. Tehran, Farhang Moaser, (in Farsi).
[19]. Nabeel, M. M., Fawzia, M. R., Gharchafchi, A. (2006). Allelopathic effects of Artemisia herba alba on germinatin and seedling growth of Anabasis setifera. Pakistan Journal of Biotecnology Sciences, 9(9), 1795-1798.
[20]. Omidpanah, N., Moradshahi, A., Asrar, Z. (2012). Investigating the allelopathic potential of Zhumeria majdae Rech. On two wheat cultivars (Triticum sativum Lam.). Journal of Research in Iranian Herbs and Medicinal Herbs, 28(3), 209-198. (in Farsi).
[21]. Omidbaigy, R. (1996). Production and processing of medicinal plants. Mashhad, Astan Quds Razavi, (in Farsi).
[22]. Omidbaigy, R. (2009). Approaches to the production and processing of medicinal plants. Mashhad, Astan Quds Razavi, (in Farsi).
[23]. Pedrol, N., Gonzalez, L., Reigosa, M. L. (2006). Allelopathy and abiotic stress. In:Reigosa, M. J.,
Pedrol, N., Gonzalez, L. (Eds). Allelopathy: a Physiological process with ecological implications. The Netherlands: Springer
[24]. Petrova, S. T., Valcheva, E. G., Valcheva, I. G. (2015). A case study of allelopathic effects of weeds in wheat. Ecologia Balkanica, 7(1), 121-129.
[25]. Sayyednejad, S. M., Koochak, H., Pourabdollah najafabade, F., Kolahi, M. (2010). Allelopathic effect of aquatic hull extract of rice (Oryza sativa L.) on grouth of Silybum marianum and Echoinochloacrus-galli. African Journal of Agriculture Research, 5, 2222-2226.
[26]. Singh, H.P., Batish, D.R., Kaur, S., Kohli, R.K. (2003). Phytotoxic interference of Ageratum with Wheat (Triticum aestivum). Jurnal of Agronomy and Crop Science, 18, 341-346.
[27]. Sodaiezadeh, H., Van Damme, P. (2009).  Phytotoxicity of a medicinal plant, Peganum harmala L., against germination and seedling growth of Wild Oat (Avena fatua L.). Scientia Pharmaceutica, 77 (7), 251
[28]. Sodaiezadeh, H., Hakimi Maybodi, M. H. (2010). Allelopatic effects of Capparis spinosa, Herttia angustifolia and Peganumharmala on germination and seedling growth of wheat and alfalfa.  Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 2(1), 181-189. (in Farsi).
[29]. Harborne, J.B. (1999). Classes and functions of secondary products. In: Walton NJ., Brown DE. (Eds) Chemicals from Plant, London, Imprical College Press.
[30]. Yarnia, m. (2012). Allelopatic effect of bermudagrass (Cynodon dactylon L.) extract and residues on wheat (Triticumaestivum L.).  Journal of Agricultural Science and Sustainable Production, 22(3), 181-189 (in Farsi).
[31]. Yazdani, A. S., Naderi, R., Bijan Zadeh, A., Imam, Yahya. (2014).  Allelopathic effects of  Rubia tinctorum extract on seed germination and seedling growth characteristics of maize (Zea mays), sorghum (Sourghum bicolor), Convolvolus arvensand Sourghum halepense, Journal of Plant Protection, 6(4), 390-377.