تحلیل ترکیب و پراکنش فضاهای سبز شهری در مناطق نیمه خشک با استفاده از رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین (مطالعه موردی: شهر مشهد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه یزد

2 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

3 استاد دانشگاه،گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

10.29252/aridbiom.7.2.1

چکیده

فضای سبز شهری در زمره زیر ساخت‌های اجتماعی است و از جمله امتیازات آن کاهش آلودگی هوا، جذب ذرات معلق، تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی و کاهش اثرات طوفان‌ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است. شهر مشهد با جمعیت حدود 8/2 میلیون نفر، دومین شهر پرجمعیت ایران پس از تهران است. با توجه به توسعه فیزیکی این شهر، تخریب گسترده‌ای از فضای سبز رخ داده است که با الگوی توسعه سازگار با محیط زیست در تضاد است. این پژوهش به بررسی چگونگی ترکیب و پراکنش مکانی فضاهای سبز شهر مشهد و روند تغییر آن‌ها طی سال‌های 1363 و 1392 می‌پردازد. برای این منظور از تصاویر ماهواره‌ای لندست 4 و 8 که توسط سنجنده TM و OLI با توان تفکیک 30 متر برداشت شده بود استفاده شد، سپس 4 سنجه سیمای سرزمین PLAND , AREA , ENN , PD برای مناطق مختلف شهر مشهد محاسبه گردید. نتایج نشان داد در طی دوره مورد مطالعه تخریب شدیدی از نظر وسعت و ترکیب و توزیع مکانی فضاهای سبز در این شهر رخ داده است. در حال حاضر شبکه موزاییک فضاهای سبز شهر مشهد از وسعت و پیوستگی لازم برای ارائه خدمات اکولوژیکی جهت بهبود کیفیت محیط زیست این شهر برخوردار نیست.

کلیدواژه‌ها


[1]. Botequilha, A., and Ahrea, J. (2002). Applying landscape ecological concepts and metrics in sustainable landscape planning. Landscape and Urban Planning, 59: 65-93.
[2]. Cook, E., Vanlier, A., and Hubert, N. (1994). Landscape Planning & Ecological Networks. Amsterdam, Elsevier Pub.
[3]. Hatami Nejad, H., Omran Zadeh, B. (2010). A Survey, Assessment and Proposed The Per Capita urban Green Space: A Case Study Metropolis Mashhad. Geography, 8:25, P 67-85. (in Farsi).
[4]. McGarigal, K., Marks, B.J. (1995). FRAGSTAT: Spatial Pattern Analysis Program for Quantify Landscape Structure. Gen. Tech. report. PNW-GTR-351; Pacific North-west Research station, USDA-Forest service, Portland.
[5]. McGarigal, K., Cushman, S.A., Neel, M.C., Ene, E. (2002). FRAGSTAT: Spatial Pattern Analysis Program for Categorical Maps, 2002. Accessible fromwww.umass.edi/ landeco/fragstats/fragstats.html.
[6]. MC Galigal. (2014). Fragstats Help, University of Massachusetts, P15-168.
[7]. Meteorological Organization, 2014, Climatic characteristics of Khorasan Razavi, www.razavimet.gov.ir (in Farsi).
[8]. Municipality of Mashhad (2012). The Estimated Population of the City of Mashhad in the Years 2010, 2011, 2012 and 2013. www.mashhad.ir. (in Farsi).
[9]. Parivar, P., yavari, A., Setuode, A. (2008). A Survey of Spatial Composition and Configuration of Urban Green Space in Tehran. Journal of Environmental Studies, 34:45, p 73-84 (in Farsi).
[10]. Rafiee, R., Mahiny, A.S., & Khorasani, N. (2009). Assessment of changes in urban green spaces of Mashad city using satellite data. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 11(6), 431-438.
[11]. Salehi, S., Dinarvandi, M., & Hedayati, M. (2011). Principles and Criteria for Urban Parks Designing, Simaye Danesh Publishers, 167 (in Farsi).
[12]. Salehi, A., kuochaksaraei, M. (2012). Feasibility of Climate and Soil Improvement Through the Development of Green Space in an Arid Area. Journal of Environmental Sciences and Technology, 15:4, P 31-41
[13]. Senanayake, I. P., Welivitiya, W. D. D. P., & Nadeeka, P. M. (2013). Urban green spaces analysis for development planning in Colombo, Sri Lanka, utilizing THEOS satellite imagery–A remote sensing and GIS approach. Urban Forestry & Urban Greening, 12(3), 307-314.‏
[14]. Shabani, N., Abrkar, M., Parivar, P., Kuochak Zadeh, M. (2010). Introduction and Application of Landscape Ecology Approach to Urban Scale (a Case Study in Tehran). Journal of Environmental Sciences and Technology, 12(4): 186-197 (in Farsi).
[15]. Sharifi, M. (1992). Introduction to Green Space Design Basics, Articles of the Seminar on Green Space. Organization of Parks and Green Spaces in Tehran (in Farsi).
[16]. Thaiutsa, B. (2008). Urban green space, street tree and heritage large Tree assessment in Bangkok, Thailand. Urban Forestry and Urban Greening, 7(3): 219-229.
[17]. Turner. Monica G., Gardner Robert H. O’Neill., Robert V. (2001). Landscape Ecology in Theory and Practice, New York: Springer-Verlag, 2- 396.