ارزیابی تنش خشکی و دفن با ماسه بادی بر اجزاء عملکرد کلزای پاییزه و خصوصیات خاک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه زابل

2 کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل

3 استادیار، دانشگاه زابل

10.29252/aridbiom.7.1.39

چکیده

 خشکی یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی است که رشد گیاه و تولید محصول را مختل می‌کند. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر تنش خشکی و ماسه بادی بر عملکرد، اجزاء عملکرد و خصوصیات خاک در کلزای پاییزه در سال زراعی 1393- 1392 در مزرعه آموزشی–پژوهشی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی در سه سطح شامل 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر و عامل فرعی سطوح مختلف ماسه بادی شامل شاهد، 100 و 200 تن در هکتار در نظر گرفته شد. بیشترین عملکرد دانه (87/460 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 200 تن در هکتار ماسه بادی بدست آمد که در مقایسه با تیمار شاهد در حدود 61/29 درصد، افزایش نشان داد. بر این اساس بیشترین دمای خاک در تیمارهای 100 و 150 میلی‌متر تبخیر به ترتیب با 5/27 و Cº 3/28 و کمترین افزایش دما در تیمار 50 میلی­متر تبخیر با دمای Cº 3/25 بدست آمد. با کاربرد ماسه بادی، میزان دمای خاک کاهش یافت و بیشترین دمای خاک (Cº 23/28) در تیمار شاهد مشاهده شد که نسبت به تیمار 200 تن در هکتار ماسه بادی، حدود 5/8 درصد افزایش داشت. برهمکنش تنش خشکی و ماسه بادی نشان داد که بیشترین میزان عملکرد دانه در تنش خشکی 50 میلی‌متر تبخیر و با کاربرد 200 تن در هکتار ماسه بادی دیده می‌شود. که نشان دهنده اثر مثبت ماسه بادی در کاهش تبخیر است.

کلیدواژه‌ها


[1]. Akiotoye, A.A., Lucas, E.O. & Kling, J.G., 1997. Effect of density of plating and time of nitrogen application on maize varieties in different ecological zones of Westafrica. Common Soil Science Plant Annal, 28:1163-1175.
[2]. Ashraf, M. & Foolad, M.R., 2007. Roles of glycine betaine and proline in improving plant abiotic stress resistance. Environmental and Experimental Botany, 59: 206–216.
[3]. Bermner, J.M., 1965. Organic Nitrogen In Soils. Pp. 93-132. In: Soil Nitrogen. W.V. Bartholomew and F.E. Clark (Ed.). Agron. Monoger. 10. Asa, Madison, WI.
[4]. Clotheir, B. E, Sotter, D. R. & Kerr, J. P. 1977., Water retention in soil underlain by a coarse-textured layer: theory and a field application. Soil Science, 123: 392-399.
[5]. Davidson, J.L. & Birch, J.W., 1978. Response of a standard Australian and a Mexican wheat to temperature and water stress. Australian journal of Agricultural Research, 29: 1091-1106.
[6]. Dezfooli Hashemi, A., Kucheki,A. & Benayan, M., 1996. Increase crop yield. Translation. Press Mashhad SID. (In Persian).
[7]. Emam, A. & Nick-nejad, M., 1994. Introduction to the physiology of the crop (Translation). Shiraz University Press. (in Farsi).
[8]. Ghalibaf, K.,1997. The effect of planting date on growth, yield components of rapeseed cultivars in environmental conditions of. Thesis MSc in Agriculture. University of Tabriz. (in Farsi).
[9]. Ghobadi, M., 2006. Short and long periods of water stress during different growth stages of rapeseed. Agronomy Journal, 5 (2): 336-341. (in Farsi).
[10]. Hillel, D. & Berliner, P., 1974. Waterproofing surfacezone soil aggregate for water conservation. Soil Science, 118(2): 131-139
[11]. Iran-Nejad, H., 1991. The impact of increasing the quantity and quality of food Danh‌Ay maize crop, Olive magazine, Pp. 16-19. (In Persian).
[12].Jensen, C.R., Morgensen, G. Mortensen, V.O. & Fieldsend, J.K., 1996. Seed glucosinolate, oil and protein contents of field grown rape (Brassica napus L.) affected by soil drying and evaporative demand. Field Crops Research, 47: 93-105.
[13]. Jones, H.G., 1980. Interaction and integration of adaptive responses to water stress: the implications of an unpredictable environment. In Adaptation of Plants to Water and High Temperature Stress. Eds. N.C. Turner and P.J. Kramer. Wiley, New York, Pp. 353-365.
[14]. Ma, Q. Sh., Niknam, R. & Turner, D.W., 2006. Response of osmotic adjustment and seed yield of Brassica napus and Brassica juncea to soil water deficitat different growth stages. Australian Journal Agriculture Research, 57:221-226.
[15]. Malekoti. M. & Sepehr, J., 2003. Optimal nutrition oilseeds (major step forward in achieving self-sufficiency in oil). Khaniran Publications, Tehran. (in Farsi).
[16]. Mousavi Harami, R.,2007. Sedimentology, University of Astan Quds Razavi. (in Farsi).
[17]. Nielsen, D.C., 1996. Potential of Canola as a dry land Crop in Northeastern Colordo. In: Janick (ed). Progress in new Crops. ASHS Press. Alexandria, Pp. 281-287.
[18]. Nielsen, D. C. & Janick, J., 1996. Potential of canola as a dry land crop in northeastern Colorado. Progress in new Crops Proceeding of the third National Symposium Indianapolis. 22: 281-287.
[19]. Noureldin, N. A., EL-Habbal, M. S. Hamada, M. A. & Hamed, M. F.,1993. Growth response of two rapeseed cultivars to irrigation intervals and nitrogen application under sandy soil conditions. Annual Agricultural Science.(Cairo), 38(2): 499-509.
[20]. Osman, F. & Talha, M., 1975. The effect of irrigation regime on yield and consumption of sunflower seed oil. Egyptian Soil Science, 15:211-218.
[21]. Overman R., Wilson, D.M. & Vidak, W., 1995.Extended probability model for dry matter and nutrient accumulation by crops. Journal of Plant Nutrition, 18: 2609-2627.
[22]. Papastylianon, I., 1995. Yield components in relation to grain yield losses of barley fertilized with nitrogen. European Journal of Agronomy, 4:55-63.
[23]. Rad, M. H., 1997.Effects of soil cover material to reduce the amount of water used in the plant Haloxylon (Haloxylon) in the deserts of clay. Agronomy Journal, No. 37. (in Farsi).
[24]. Refahi, H., 1999. Wind erosion control. Tehran University Press. (in Farsi).
[25]. Rudi, D., Rahmanpour, S. & Javidfar, P., 2003. Canola crops. Press Office Media planning advocacy. Tehran: 53p. 5.
[26]. Sardanz, J. & Uelas, J.P., 2008. Drought changes nutrient sources, content and stoichiometry in the bryophyte. Growing in a Mediterranean forest. Journal Biological, 30:59–65.
[27]. Sarmadniya, G.H. & Kucheki, A.S., 2003. Crop Physiology (Translation). Mashhad University Press.
[28]. Shirani Rad, A. H., 2001. Research on canola crops. Oilseeds Research, Preparation of Seed and Plant Improvement Institute.
[29].Siddique, M. R. B., Hamid, A. & Islam, M. S., 1999. Drought stress effects on photosynthetic rate and leaf gas exchange of wheat. Botanical Bulletin Acadademia Sinica., 40:141-145.
[30].Sinaki, J.M., Heravan, E.M. Shirani Rad, A.H., Noormohammadi, G. & Zarei, G., 2007. The Effects of Water Deficit During Growth Stages of Canola (Brassica napus L.). Journal of Agricultural and Environmental Sciences, 2(4): 417-422. (in Farsi).
[31]. Tahmasebi Birgany, A. M., 1998. Erosion of deposition potential than water and wind using models MPSIAC and IRIFR Bakhsha’ water in the watershed. Payan‌Namh master, Iranian desert and arid desert Management Research Center, Tehran University. (in Farsi).