تخمین آب مورد نیاز فضاهای سبز در مناطق گرم و خشک با استفاده از ضریب منظر (مطالعه موردی: دانشگاه سیستان و بلوچستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی

10.29252/aridbiom.2025.23065.2049

چکیده

هدف از پژوهش پیش رو برآورد نیاز آبی فضاهای سبز محوطه دانشگاه سیستان و بلوچستان بر اساس ضریب منظر و روش طبقه‌بندی آب مورد نیاز گونه‌های گیاهی موسوم به WUCOLS است. فضای سبز دانشگاه به مساحت 46/20 هکتار، بر پایه سه ویژگی شاخص در تعیین ضریب منظر از جمله عامل گیاه، تراکم کاشت و ریزاقلیم موجود، به سه پهنه A (درختان سوزنی برگ با تراکم بالا و پوشش سبز در کف)، B (درختان پهن برگ با تراکم کم و پوشش سبز در کف) و C (علفزارها و بوته‌زار با تراکم پایین، درختان و درختچه‌های پراکنده و پوشش خاک در کف) تفکیک شد. جهت محاسبه تبخیر و تعرق مرجع و میزان بارندگی مؤثر، داده‌های اقلیمی ایستگاه هواشناسی زاهدان در بازه زمانی 30 ساله (1372-1402) مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس یافته‌ها، حجم آب مورد نیاز سالیانه برای آبیاری کل فضای سبز دانشگاه به مقدار 76/872664 متر مکعب با راندمان 35 درصد تخمین زده می‌شود. همچنین حداکثر میزان مصرف سالیانه منابع آب در میان پهنه‌های موجود، مربوط به پهنه B یا درختان پهن‌برگ با تراکم کم و پوشش سبز در کف (53/480141 متر مکعب) است و پهنه A (385241 متر مکعب) و پهنه C (23/7282 متر مکعب) به ترتیب در جایگاه بعدی قرار دارند. برنامه‌ریزی برای حذف پوشش سبز در کف پهنه A، به دلیل تراکم زیاد درختان کاج و همچنین جایگزینی گونه گیاهی چمن زینتی در پهنه B با گیاهان زری‌اسکیپ و مالچ‌های مصنوعی می‌تواند از راهکارهای کوتاه مدت برای کاهش میزان مصرف آب در فضای سبز دانشگاه باشد. همچنین توسعه سیستم‌های آبیاری بارانی و قطره‌ای و استفاده حداکثری از منابع آب خاکستری بجای آب شرب در هر سه پهنه، به عنوان راه حل بلندمدت پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات