بررسی اثر پساب شهری بر شاخص‌های پوشش گیاهی، تنوع گونه‌ای و ویژگی‌های خاک سطحی در طرح‌های بیابان‌زدایی (مطالعه موردی: دشت سگزی، اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه صنعتی اصفهان

2 دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان

3 دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

پیامدهای کاربرد پساب شهری بر پوشش گیاهی، خاک و تنوع گیاهی در ایستگاه بیابان‌زدایی سگزی اصفهان بررسی شد. شش مکان با توجه به نوع گیاه دست کاشت (تاغ و تاغ-قره‌داغ) و نوع آبیاری (بدون آبیاری به عنوان شاهد، غرقابی و شیاری) با حداقل 4 تا حداکثر 12 تکرار انتخاب شد. تعداد 47 نمونه خاک سطحی برداشت و بافت، ماده آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کلسیم و منیزیم محلول، و پایداری ساختمان خاک اندازه‌گیری شد. با استفاده از 47 پلات‌ تو در تو، درصد تاج پوشش گونه‌های گیاهی هر مکان اندازه‌گیری و غنای گونه‌ای (شاخص مارگالف)، تنوع گونه‌ای (شاخص شانون) و یکنواختی سیمپسون محاسبه شد. ارتباط بین پوشش گیاهی و ویژگی­های خاک با استفاده از تجزیه مؤلفه‌های اصلی و تجزیه واریانس بررسی شد. بر اساس نتایج، پساب شهری باعث افزایش معنی‌دار درصد پوشش تاجی شد( حدود 81/24 تا 3/31 درصد) شد، ولی بر تنوع گیاهی تاثیر معنی‌داری نداشت. میزان ماده آلی خاک و به در پی آن پایداری خاکدانه‌ها نیز درنتیجه استفاده از پساب افزایش یافته و موجب کاهش رس قابل پراکنش و افزایش پایداری ساختمان خاک شد. بنابراین استفاده از پساب شهری در طرح‌های احیای مراتع می­تواند راه‌کار مناسبی برای جلوگیری از روند بیابان­زایی در عرصه­های طبیعی ‌باشد.

کلیدواژه‌ها


[1].  Abedi, M.J., & Najafi, P. (2001). Using treated wastewater in agriculture. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage (IRNCID), 248 p. (in Farsi).
[2].  AbediKoupai, J., Afyuni, M., Mousavi, S.F., Mostafazadeh, B., & Bagheri, M.R. (2003). The effect of sprinkler and surface irrigation with treated wastewater on soil salinity. Journal of Water & Wastewater, 45, 2-12, (in Farsi).
[3].  Aghabarati, A., Hosseini, S.M., Esmaili, A., & Maralian, H. (2009). The effects of irrigation with municipal effluent on physico-chemical characteristics of soil, accumulation of nutrient and Cd in olive trees (Olea europaea L.). Environmental Sciences, 6, 1-10, (in Farsi).
[4].  Azarnivand, H., & Zare-Chahooki, M.A. (2010). Rangeland ecology. Tehran Unviersity Press.
[5].  BakhshandehMehr, L., Soltani, S.,  & Sepehr, A. (2013). Evaluating the current desertification status and modifying Medalus model in Isfahan. Range and watershed Journal, 66(1), 27-41, (in Farsi).
[6].  Bakhshi, J., Birodian, N., & Ghadimi, M. (2007). Evaluating plantation of Haloxylon persicum on richness and evenness condition of understory species in Ardestan area. Journal of Pajohesh & Sazandegi in Natural Resources, 79, 2-10, (in Farsi).
[7].  Cunningham, J.D. (1975). Yield and metal composition of corn and rye grown on wastewater sludge-amended soil. Journal of Environment. 4, 448-454.
[8].  Eskandari, Z. (1995). Study of pedologic factors on growth and establishment of Atriplex in Habib Abad-E- Esfahan. PajouheshSazandegi, 29, 16-21, (in Farsi).
[9].  Hasanoghli, A., Liaghat, A., & Mirabzadeh, M. (2002). Effect of water reuse on organic matter concentration of soil and its self purification. Journal of Water and Wastewater, 42, 2-11, (in Farsi).
[10].       Hoodaji, M., Tahmourespour, A., & Amini, H. (2010). Assessment of copper, cobalt and zinc contaminations in soils and plants of industrial area in Isfahan city (in Iran). Environmental Earth Sciences, 61, 1353-1360.
[11].       Mesdaghi, M. (2001). Vegetation description and analysis. Mashhad JahadDaneshgahi publication, 287p. (in Farsi)
[12].       Moghimi, J. (2005). Introducing some important range species. Arvan Press. 669 p. (in Farsi).
[13].       Monzavi, M.T. (1993). Urban wastewater, Purification of waste water, No 1867, Tehran University Press.
[14].       Pabot, H. (1967). Pasture development and range improvement through botanical and ecological studies. Report to government of Iran, FAO.
[15].       Reynolds, W.D., Bowman, B.T., Drury, CF., Tan, C.S., & Lu, X. (2002). Indicators of soil physical quality: density and storage parameters. Geoderma, 110, 131-146.
[16].       Salehi, A., & Tabari, M.(2008). Accumulation of Zn, Cu, Ni and Pb in soil and leaf of Pinus eldarica Meadow following irrigation with municipal effluent. Research Journal of Environmental Sciences, 2, 291-297.
[17].       Saucedo, D., Sammis, T.W., Picchioni, G.A., & Mexal., J.G. (2006). Wastewater application and water use of Larrea tridentate. Agricultural Water Management, 82(3), 343-353.
[18].       Shahriari, A., Noori, S., AbediKoupai, J., & Asaleh, F. (2011). Effect of irrigation with treated municipal wastewater on yield of Nitrariaschoberi under greenhouse conditions. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 1, 13-22, (in Farsi).
[19].       Shiau, J.T., & Modarres, R. (2009). Copula-based drought severity-duration-frequency analysis in Iran. Meteorological Applications, 16, 481-489.
[20].       Simeoni, L.A., Barabari, R.K.A., & Sabey, B.R. (1984). Effect of small-scale composting of Wastewater sludge on heavy metal availability to plants. Journal of Environment, 13(2), 264-68.
[21].       Soroush, F., Mousavi, F., Razmjoo, KH., & Mostafazadeh-Fard, B. (2008). Effects of treated wastewater on uptake of some elements by Turf grass in different soil textures. Journal of Water and Soil, 22, 285-294, (in Farsi).
[22].       Sweeney, D., & Pierzynski, G.M. (1995). Land application of municipal soil waste compost: Nutrient uptake. Agronomy Abstracts, 338p.
[23].       Tabari, H., & Aghajanloo, M.B. (2013). Temporal pattern of aridity index in Iran with considering precipitation and evapotranspiration trends. International Journal of Climatology, 33, 396-409.
[24].       24-Truong, P., Ven, T.T., & Pinners, E. (2013). Vetiver, a wonderful plant species. Translated by: Sangooni, H. &Bashari, H., Pelk Press, (in Farsi).
[25].       YarianKoupai, M. (2000). The effects of wastewater and various irrigation systems on some agricultural products. Msc. Thesis of Irrigation, Isfahan University of Technology.
[26].       Zolfaghari, H., Hashemi, R., & Fashi, V.M. (2009) Evaluating the ratio of maximum daily precipitation to total annual precipitation. Geographical Researches, 24(1), 15571-15594, (in Farsi).