انتخاب ارقام متحمل به شوری کلزا با استفاده از شاخص‌های تحمل به تنش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، یزد

2 دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، استان فارس

3 استادیار دانشگاه ولی عصر رفسنجان

چکیده

به منظور انتخاب رقم یا ارقام متحمل‌تر کلزای روغنی در شرایط شور و تعیین واکنش به شوری در آن‌ها، 60 رقم کلزا طی دو سال مورد بررسی قرار گرفت. در نخسین سال، از طریق طرح آگمنت به کاهش هدف‌دار و منطقی ارقام پرداخته شد وطی آن تعداد 41 ژنوتیپ حذف شد در سال دوم به ارزیابی 19 رقم برتر پرداخته شد. در این پژوهش، واکنش به شوری ارقام کلزا انتخاب شده، بررسی می‌شود. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات و در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی رستاق یزد اجرا گردید. فاکتور اصلی شوری آب آبیاری (2 و 11 دسی‌زیمنس بر متر) و فاکتور فرعی ارقام کلزا بودند که در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. بر اساس نتایج آزمایش، میانگین عملکرد دانه ارقام در شرایط شوری بالا (11 دسی‌زیمنس بر متر) و شوری کم (2 دسی‌زیمنس بر متر) به‌ترتیب 8/2419 و 5/1456 کیلوگرم در هکتار بود و این تفاوت در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار شد. در شرایط شوری کم ارقام Hyola401، Opera، Option500، Sarigol، Hyola420، SYN و Option501 دارای عملکرد دانه بالاتری نسبت به بقیه بودند. در شرایط شوری بالا نیز ارقام Hyola420، Hyola401، Option501، RGS، Mozart، SYN و Rindow دارای عملکرد دانه بالایی بودند. بررسی میانگین عملکرد دانه در شرایط شوری بالا و شوری کم نشان داد که ارقام Hyola420، Hyola401، Option501، Opera، RGS، Option500، Mozart، SYN و Sarigol به‌ترتیب با متوسط عملکردهای 4/2871، 4/2814، 7/2400، 7/2394، 4/2347، 5/2338، 4/2295، 5/2288 و 8/2178 کیلوگرم در هکتار بیشترین تولید دانه را داشتند.

کلیدواژه‌ها


[1]. Ashraf, M.,&McNeilly, T.(2004). Salinity tolerance in Brassica oilseeds. CriticalReviews in Plant Science, 23, 157-174.
[2].Ayers, R.S., &Westcot, D.W.(1985). Water quality for agriculture. FAO. Irrigation and Drainage paper 29. Rome.
[3].Banaei, M.H., Moameni, A., Bybordi, M., &Malakouti, M.J. (2005). The soils of Iran (New achievements in perception, management and use). Soil and water research institute. Sana publication.
[4].Fernandez, G.C.J. (1992). Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. pp. 257-270. In: Proceeding of the International Symposium on Adaptation of Vegetables and other Food Crops in Temperature and Water Stress. Taiwan.
[5].Fischer, R.A.,& Maurer. R. (1978). Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29, 897-912.
[6].Francois, L.E. (1994). Growth, seed yield and oil content of canola under saline conditions. Agronomy Journal, 86, 233-237.
[7].Hatami, D. (2005). Investigation of salinity of NaCl on physiological characteristic of Canola varieties in growth stage. MS. Thesis, Agriculture College, Tehran University, (in Farsi).
[8]. Khorsandi, F.,&Anagholi, A. (2009). Reproductive compensation of cotton after salt stress relief at different growth stages. Journal of Agronomy and Crop Science. 195, 278-283.
[9] Maas, E.V., & Hoffman, G.J.(1977). Crop salt tolerance–current assessment. Journalof Irrigation and Drainage,102,115–134.
[10]. MirMohamadiMibodi, S.A.M., &Gareyazi, B. (2002). Physiological and breeding of salinity stress aspects in plants. Isfahan industrial university Publication, (in Farsi).
[11].Momeni, A. (2011). Geographical distribution and salinity levels of soil resources of Iran. Iranian Journal of Soil Research, 24(3), 203-215. (in Farsi).
[12].Richards, R.A. (1983). Should selection for yield in saline regions be made on saline or non-saline soils? Euphytica, 32, 431-438.
[13].Rosielle, A.A., & Hamblin, J.(1981). Theoretical aspect of selection for yield in
stress and non-stress environment. Crop Science, 21, 943-946.
[14].Royo, A., &Aragues, R.(1999). Salinity-yield response functions of barley genotypes assessed with a triple line source sprinkler system. Plant and Soil,209, 9-20.
[15].Shahbazi, M., &Kiani, A. (2002). Determination of salinity tolerance threshold in commercial Canola varieties. AREO. Agricultural and Natural Research Center of Golestan province. Project No. 117-12-20-77067. (in Farsi).
[16].Shannon, M.C., & Noble, C.L.(1990). Genetic approaches for developing economic salt-tolerant crops. In: K.K.Tanji(ed). Agricultural salinity Assessment and Management.(pp. 161-185).New York: ASCE. Publication.
[17].Steppuhn, H., Van Genuchten, M. Th., & Grieve, C.M. (2005a). Root-zone Salinity: I: Selecting and product-yield index and response functions for crop tolerance. Crop Science, 45, 209-220.
[18].Steppuhn, H., Van Genuchten, M. Th., & Grieve, C.M. (2005b). Root-Zone Salinity: II: Indices for tolerance in agricultural crops. Crop Science, 45, 221-232.
[19].Van Genuchtan, M. Th. & Hoffman G. J. (1984). Analysis of crop salt tolerance data.
Soil Salinity under Irrigation- process and management. Ecological Studies, 51,
Springer-Verlag, N. Y. pp. 258-271.