کاربرد روش‌های آمار مکانی در مدل‌های پیش‌بینی رویشگاه گونه‌های گیاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی کارآیی روش­های آمار مکانی در تهیة نقشۀ خصوصیات خاک برای استفاده در مدل­های پیش­بینی رویشگاه است. به این منظور، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک از طریق پلات‌گذاری در امتداد 3 تا 5 ترانسکت 500-300 متری انجام شد. سطح پلات‌ها با توجه به نوع گونه‌های موجود به روش سطح حداقل بین 2 تا 100 متر مربع و تعداد آنها با توجه به تغییرات پوشش گیاهی و روش آماری 30 تا50 پلات تعیین شد. همچنین بر اساس نقشة واحدهای نمونه‌برداری، 120 پروفیل خاک حفر و از دو عمق 30-0 سانتی­متر و 80-30 سانتی‌متر نمونة خاک برداشت شد. خصوصیات خاک شامل سنگریزه، بافت، رطوبت اشباع، رطوبت در دسترس، آهک، گچ، ماده آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی و املاح محلول (سدیم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، کلر، کربنات، بی‌کربنات و سولفات) مورد اندازه‌گیری و آزمایش قرار گرفت. بعد از جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از رگرسیون لجستیک، رابطة بین حضور گونة Crnulaca monachantha با عوامل محیطی بررسی شد. برای تهیه نقشة پیش‌بینی رویشگاه این گونة گیاهی، ابتدا نقشة خصوصیات خاک با استفاده از روش‌های کریجینگ نقطه­ای، وزن­دهی معکوس فاصله و وزن­دهی نرمال فاصله در محیط نرم‌افزارهای GS+ و Arc GIS تهیه شد. برای ارزیابی دقت نتایج، از روش اعتبارسنجی متقابل (cross validation) با کمک دو پارامتر آماری میانگین انحراف خطا و میانگین مطلق خطا استفاده گردید. نتایج نشان داد که روش کریجینگ نقطه‌ای در متغیر سنگریزۀ عمق اول (یعنی 0 تا 30 سانتی­متر) با خطای 56/1 و انحراف 048/0 و گچ با خطای 176/0 و انحراف 006/0 دسی­زیمنس بر متر، دقت بالاتری نسبت به دیگر روش­های مورد استفاده دارد. در نهایت با اعمال رابطة رگرسیون لجستیک به‌دست آمده بر لایه‌های اطلاعاتی، نقشۀ پیش­بینی رویشگاه گونۀ  C. monachanthaتهیه شد که دقت آن با ضریب کاپای 98/0 خوب ارزیابی شد.
 

کلیدواژه‌ها