بررسی تغییر ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی نهال‌های سرو شیراز، توت و ایلان تحت تنش شوری آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

2 دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

3 استادیار، گروه جنگلداری، دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

10.29252/aridbiom.2021.2001

چکیده

شوری آب و خاکیکیازعواملمهممحدودکنندهتوسعه فضای سبزدر مناطقگرموخشکایراناست .در این مطالعه برخی ویژگی­های مورفو- فیزیولوژیکی نهال‌های سرو شیراز، توت و ایلان به تنش شوری آب در نهالستان سوکان سمنان بررسی شد. تعداد هشت سطح تیمار شوری آب صفر، 2، 4، 6، 8، 10، 12 و  14 dS/m در نظر گرفته شد. هفته‌ای دو بار به مقدار چهار لیتر آبیاری از تیر ماه تا شهریورماه انجام و در طول دوره آزمایش ویژگی­های مورفولوژیکی مانند ارتفاع نهال، قطر یقه هر 15 روز یک‌بار پس از شروع اعمال تیمار اندازه‌گیری گردید. در پایان آزمایش نمونه‌های برگ نهال‌ها جمع‌آوری و به آزمایشگاه انتقال و صفات وزن‌تر و خشک ریشه و اندام هوایی، محتوی نسبی آب برگ و میزان عناصر سدیم و پتاسیم برگ به­روش شعله­سنجی، کلسیم و منیزیم برگ به­روش کمپلکسومتری، میزان نیتروژن برگ با استفاده از روش تیتراسیون و فسفر برگ به روش آمونیوم مولیبدات در آزمایشگاه اندازه‌گیری شدنتایج نشان داد که برای صفات ارتفاع نهال، قطر یقه، تعداد برگ، وزن‌تر و خشک ریشه و اندام هوایی و محتوی نسبی آب برگ، میزان عناصر سدیم، کلسیم، فسفر، منیزیم، نیتروژن و پتاسیم برگتیمارهای شوری و گونه در سطح یک درصد معنی‌دار بود. ولی اثر متقابل گونه و شوری برای کلیه صفات فوق در سطح یک درصد معنی‌دار و برای صفات قطر یقه و عناصر نیتروژن و پتاسیم برگ معنی‌دار نبود. بررسی نتایج مقایسه میانگین­ها نشان داد که با افزایش شوری میزان سدیم برگ افزایش ولی باقی صفات فوق کاهش یافت. نقطه حساس تغییرات صفات فوق اغلب در شوری 6 تا 8 dS/m به بالا بود که نشان می‌دهد گونه‌های مورد مطالعه می‌توانند شوری تا حد مذکور را تحمل نمایند. در مقایسه از نظر کلیه صفات ارتفاع نهال، قطر یقه، تعداد برگ، وزن‌‎تر و خشک‌ریشه و اندام‌هوایی و محتوی نسبی آب برگ، میزان عناصر سدیم، کلسیم، فسفر، منیزیم، نیتروژن و پتاسیم برگ در بین سه گونه به ترتیب گونه‌های توت و ایلان و سپس سرو شیراز بیشترین مقاومت به شوری را نشان دادند.

کلیدواژه‌ها


[1].Abdollahi, F., Jafari, L. and Gordi Takhti, Sh. (2013). Effect of GA3 on growth and chemical composition of jujube leaf (Ziziphus spina-christi) under salinity condition. Journal of Plant Process and Function, 2(2): 53-67. (in Farsi).
[2].Abdollahi, P. (2009). Investigation of salinity resistance in seedling of some tree species suitable for urban forestry. Msc thesis, Factuly of Agriculture, Shahrekord University, 90p. (in Farsi).
[3].Acosta-Motos, J. R., S. Álvarez, G. Barba-Espín, J. A. Hernández, and M. J.Sánchez-Blanco. 2014. Salts and nutrients present in regenerated waters induce changes in water relations, antioxidative metabolism, ion accumulation and restricted ion uptake in Myrtus communis L. plants. Plant Physiol. Biochem. 85: 41-50.
[4].Ahmadi, A., Bayat, H and Tavakoli nekou, H. (2017). The responses of morphophysiological seedlings of Populus euphratica Oliv to salinity stress in greenhouse conditions. Journal of Iranian Forest and poplar research, 25(1): 127-136, (in Farsi).
[5].Alotaibi, M., Eltayeb Mohammed, M., Hamid, M., Abdolla, Mohammad-Salih, A and Elobeid M. (2015). Physiological behaviour and growth responses of Eucalyptus camaldulensis Dehn. Seedling to salt stress condition. International Journal of Science and Research, 6(4): 2434-2438.
[6].Alvarez, S., Gomez-Bellot, M., Castillo, M., Banon, S. and Sanchez – Blanco, M. (2012). Osmotic and saline effect on growth, water relations, and ion uptake and translocation in Phlomis Purpurea plants. Enviromental and Experimental Botany, 78: 138-145.
[7].Amiri, A. (2012). Effect of zinc feeding on the basic vegetative growth characteristics of almond trees in saline conditions, MSc thesis of Fruit Science, agriculture faculty, Isfahan University of Technology, 95p. (in Farsi).
[8].Balal, R. M., M. Y, Ashraf, M, Khan, M.J, Jaskani, and M, Ashfaq. (2011). Influence of salt stress on growth and biochemical parameters of citrus rootstocks. Pakistan Journal of Botany, 43(4): 2135-2141.
[9].Bahmani, M., Jalali, G.H., Asgharzadeh, A and Tabari Kouchaksaraei, M. (2016). Effect of Inoculation Growth Promotion Bacterium Pseudomonas putida on Tolerance to Salinity of Calotropis procera Ait. Seedlings. Arid Biome Scientific and Research Journal, 6(1): 81-93, (in Farsi).
[10].Balen, B., Tkalec, M., Rogic, T., Simac, M., Stefanic, P and Roncevic, P. (2013). Effects of iso- osmotic NaCl and mannitol on growth, proline content, and antioxidant defense in Mammillaria gracilis Pfeiff. In vitro- grown cultures. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 49(4): 421-423.
[11].Ben‌-Hamed, S and Lefi, E. (2015). Dynamics of growth and phytomass allocation in seedlings of Pistacia atlantica desf. Versus Pistacia vera L. under salt stress. International Journal of Agronomy and Agricultural Research, 6(1): 16-27.
[12]. Blumwad, E. (2000). Sodium transport salt tolerance in plants. Current opinion in cell biology, 12(4): 431-433.
[13]. Cacini, S., Pacifici, S., Burchi, G. and Grassotti, A. (2012). Effects of Salt Stress on a Typical Hedge Shrub: Viburnum odoratissimum. Paper presented at the II International Symposium on Woody Ornamentals of the Temperate Zone 990.
[14]. Cheng, Y., Dong, M., Xian-Wei, Fan, Nong, Li-Li and You-Zhi, Li. (2018). A study on cassava tolerance to and growth responses salt stress. Enviromental Botany, 155: 429-440.
[15]. Feng, Z-T., Deng, Y. Q., Fan, H. Q. J, Sun., N, Sui and B. S, Wang. (2014). Effects of NaCl stress on the growth and photosynthetic charactersitics of Ulmus pumila L. seedlings in sand culture photosynthetica, culture. 52(2): 313-320.
[16]. Ferreira-Silva, S.L., Silveira, J., Voigt, E., L, Soares, L and Viegas, R. (2008). Changes in physiological indicators associated with salt tolerance in two contrasting cashew rootstocks. Brazil Journal plant physioologycal, 20: 51-59.
[17]. Flaowers, T., P.F., Torke and A.R., Yeo. (1997). The mechanism of salt tolerance in halophytes. Plant Physiology, 28: 89-121.
[18]. Golabian, B., Memarian, F and Monazami, M. (2015). Productivity design of Nursery Shahid Amozadeh. Natural Resources and watershed management of Semnan Province. 73pp, (in Farsi).
[19]. Hasegawa, P. M., Bressan, R. A., Zhu, J. K., Bohner, T, H. J. (2000). Plant cellular and molecular responses to high salinity. Annual Review of Plant Biology, 51(1): 463-499. [20]. Heidari-Sharif Abad, H. (2001). Plant and salinity. Publishing the Research Institute of Forests and rangeland, 171p, (in Farsi).
[21]. Hekmati, j. (2007). Landscape Engineering. Tehran. Sepehre publications. 526p, (in Farsi).
[22]. Kafie, M., Salehi, M. and Eshghi-zadeh, H. (2010). Agricultural Engineering: Plant management strategies, water and soil publishing Ferdowsi University of Mashhad, 377 p, (in Farsi).
[23]. Kashefi, M.S. (2017). The effect of Sudium Nitroprusside on Morphological and Physiological Characteristics of Juuniperus Sabina and Juniperus excelsaUnder Salinity Stress. Msc thesis, Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University, (in Farsi).
[24]. Kouhifayegh, SH., Hakimi, M.H., Mosleh Arany, A., Mirshamsi, H. and Kiani, H. (2013). The effects of sodium nitroproside and salicylic acid on some physiological characteristis of Melia azedarach under salinity conditions. Journal of Arid Biome Scientific and Research, 3 (2): 73-78, (in Farsi).
[25]. Kurap, S. S., Y. S. Hedar., M. A. Al-Dhaheri., A. Y. El-Heawiety., A. M. Aly and G. Alhadrami. (2009). Morpho-physiological evaluation and RAPD markers -assisted characterization of date palm (Phoenix dactylifera L.) varieties for salinity tolerance. Food, Agriculture and Environment, 7(34): 503-507.
[26]. Medina, E., Cuevas, E. and Lugo, A. (2007). Nutrient and salt relations of Pterocarpus officinalis L. in coastal wetlands of the Caribbean: assessment through leaf and soil analyses. Trees-Structure and Function, 21: 321-327.
[27]. Momenpour, A., D, Bakhshi, A, Imani and H, Rezaie. (2015). Effect of Salinity Stress on the Morphological and Physiological Characteristics in Some Almond. Jouranal of Plant Production Technology, 15(2): 137-153, (in Farsi).
[28]. Munns, R. (2002). Comparative Physiology of salt and water stress. Plant Cell and Enviroment, 25:239-250.
[29]. Naeini, M.R., Khoshgoftar, A. H., Lessani, H. and Mirzapour, M. (2003). Effect of NaCl- inducedsalinity on mineral nutrients and soluble sugar in three commercial cultivars of pomegranate, Journal of soil and water science, 18(1): 95-104, (in Farsi).
[30]. Najafi, F., R.A, Khavari-Nejad and M, Siah. (2010). The effects of salt stress on physiological parameters in summer savory. Plant Physiology and Biochemistry 6: 14-21, (in Farsi).
[31]. Nejat, N. and H. Sadeghi, 2012. Response of ziziphus spina-christi (L.) willd Effects of NaCl stress on the growth and photosynthetic characteristics of Ulmus pumila L. seedlings in sand culture. Photosynthetica, 52(2): 313-320. (in Farsi).
[32]. Orcutt, D. M and E. Nilsen. (2000). the Physiology of Plants under Stress. John Wiley and Sons, New Jersey, 687p.
[33]. Pitman, M. G and Läuchli, A. (2002). Global impact of salinity and agricultural ecosystems Salinity: environment-plants-molecules, Springer, 3-20.
[34]. Qadir, M., A. Tubeileh, A., Akhtar, J., Larbi, A., Minhas, P.S and Khan, M.A. (2008). Productivity enhancement of salt-affected environments through crop diversification. Land Degradation and Developmen, 19: 429-453.
[35]. Razavizadeh, R., M, Kazemzadeh and Sh, Enteshari. (2013). Effect of Paclobutrazol on some physiological parameters of rapeseed (Brassica napus L.) Seedlings under salinity stress. Crop Physiology Journal, 19(5): 35-48. (in Farsi).
[36]. Sadeghe, H., Khavarinejad, R., Fahimi, H., Falahian, F and Imani-poor, V. (2007). Effect of salinity on growth and uptake of mineral elements in Pinus eldarica. Iranian Journal of Horticultural Science and technology, 8(3): 199-212. (in Farsi).
[37]. Schiop, S.T., Al Hassan, M., Sestras, A.F., Boscaiu, M., Sestras, R.E and Vicente, O. (2015). Identification of Salt Stress Biomarkers in Romanian Carpathian Populations of Picea abies (L.) Karst. Journal PLoS ONE, 10(8): 1-8.
[38]. Seghlie, T. (2019). Evaluation of salinity tolerance in almond cultivar of Shahroud 12 on some prous foundations. Ph.D. thesis. Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Iran. 210 p. (in Farsi)
[39]. Sepaskhah, A., tavakoli and A Mosavi, F. (2006). Low-abary applications. Tehran: Abari National Committee of Iran Drainage, (in Farsi).
[40]. Sheikh, H., Ali-Arab, A and Sadati, A. (2015). The effect of salinity on viability and height growth of pauwlonia furonia seedlings. Proceedings of the National Conference on Sustainable Agriculture, environment and rural development. (in Farsi).
[41]. Shekarchian, A. (2015). Evaluation of salt stress on morphophysiological traits of myrtle (Myrtus communis L.) seedlings and alleviating effects of salicylic acid, PhD thesis, Faculty of Natural Resources, university of Tehran.142p. (in Farsi).
[42]. Souri, N. (2018). Study of morphological, physiologic and biochemical characteristics of several Iranian pomegranate cultivars (Punica granatum L) in response to salinity stress. Phd thesis, Faculty of Agriculture, University of Guilan. 213 p. (in Farsi).
[43]. Sperling, O., Lazarovitch, N., Schwartz, A. and Shapira, O. (2014). Effects of high salinity irrigation on growth, gas-exchange, and photoprotection in date palms (Phoenix dactylifera L., cv Medjool). Environmental and Experimental Botany, 99: 100–110.
[44]. Vafadar, Z.R., M, malek, A, Sabzalian and A, Nikbakht. (2018). Effect of salt stress and harvesting time on morphological and physiological tolerance to NaCl salinity of five olive cultivars based on growth characteristics and Na and Cl exclusion mechanisms. Scientia Horticulture 124: 306-315, (in Farsi).
[45]. Wei, Y., Xu, X., Tao, H and P, Wang. (2006). Growth performance and physiological response in the halophyte Lycium barbarum grown at salt-affected soil. – Ann. appl. Biol, 149: 263-269.
[46]. Zarei, M. (2017). Evaluation of Salinity Resistance in Fig (Ficus carica L.) and Its Offspring using physiological and Biochemical Characteristics. Ph.D.Thesis, Ferdowsi University of, Faculty of Agriculture, Mashhad, Iran, 224p. (in Farsi).