بررسی روند تغییرات بارش و پوشش گیاهی در مناطق خشک و نیمه خشک، دشت مشهد–چناران در خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری

2 استادیار دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 دانشیار گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

10.29252/aridbiom.2019.1540

چکیده

وضعیت اقلیمی هر منطقه از عوامل تاثیر­گذار در شکل­گیری اولیه سکونتگاه­ها محسوب می­شود. بارش یکی از مهمترین پارامتر­های اقلیمی است که یکی از عوامل تاثیر­گذار در تغییرات پوشش گیاهی به خصوص در اکوسیستم­های خشک و نیمه­خشک می­باشد. این مطالعه با هدف بررسی میزان تغییرات پوشش گیاهی و نوسانات بارندگی با استفاده از داده­های سنجش از دور  در سال­های 2001 و 2013 برای شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI) گرفته شده از سنجنده  TERRA/MODIS هشت روزه در ماه­های (می، جون) انجام شد. برای شاخص وضعیت پوشش گیاهی از میانگین دو ماه به عنوان شاخص پوشش­گیاهی سالانه استفاده شد. جهت بررسی بارش از آمار 28 ایستگاه هواشناسی منطقه با استفاده از دو پارامتر ارتفاع و بارش در هر ایستگاه معادله خط را تهیه و با استفاده از نقشه ارتفاعی منطقه تصاویر سال­های مذکور تهیه شد. سپس تصاویر بین صفر و یک نرمال شده و در چهار کلاس طبقه­بندی گردید و مساحت هر کلاس در سال­های 2001 و 2013 محاسبه شد و با استفاده از آزمون کای اسکوئر میزان همبستگی بین آنها مشخص گردید. نتایج نشان داد که هر دو شاخص در سطح 99% معنی­دار می­باشند. بدین صورت که در شاخص پوشش­گیاهی در کلاس پوشش کم روند، کاهشی  بوده ولی در کلاس متوسط و زیاد روند افزایشی را نشان می­دهد که با توجه به میانگین بارش در سال 2001 و  2013 که به ترتیب 181 و 242 میلی­متر می­باشد روند تغییرات پوشش گیاهی را تایید می­نماید.

کلیدواژه‌ها


[1]. Buda, SU. (2008). Spatial and temporal variation of extreme precipitation over the Yangtze River Basin, Quaternary International, 186 (1), 22-31.
[2]. Carreiras J.M.B., J.M.C. Pereira and J.S. Pereira. (2006). Estimation of tree canopy cover in evergreen oak woodlands using remote sensing. Forest Ecol Manag. 223, 45–53.
[3]. Eshmit, H., and Karnieli, A. (2000). Remote Sensing of the Seasonal Variability of Vegetation in a Semi-arid Environment. Journal of Arid Environments. 45(1), 43-59.
[4]. Farajzadeh, M. (2005). Drought from Consept to Solutions. National Geographical Organization Publication, Tehran. 112p.
[5]. Gurgel, H.C., and Ferreira, N.J. (2003). Annual and Interannual Variability of NDVI in Brazil and its Connections with Climate. International Journal of Remote Sensing, 24(18), 3595–3609
[6]. KHajeaddin, S, J., Poormanafi, S. (2007). Determination of Rice Paddies zayandehrood in the area of satellite images with data from the IRS. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 11, 527-513.
[7]. Harasheh, H. and R. Tateishi. (2000). Desertification mapping of west Asia – Arc GIS and remote sensing application. Web: www.gisdevelopement.net/aars.
[8]. Huang, C. and G.P. (2009). Applications of remote sensing to alien invasive plant studies. Sensors. 9, 4869-4889.
[9]. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2007). Climate change 2007: IPCC 4th Assessment Report2 Cambridge University Press, Cambridge, 438 pp.
[10].   Maryanaji, Z., S. Marofi and H. Abasi. (2008). Detection rate variation and its relationship with meteorological parameters in the field of Hamadan by using Mann-Kendall nonparametric test. The third conference of Iran Water Resources Management.
[11]. Mesdaghi, M. (1998). Rage management in Iran, Astane ghods publications.
[12]. Nickolson, S.E., Davenport, M.L., Malo, A.L. (1990). A Comparision of the Vegetation Response to Rainfall in the Sahel and East Africa Using Normalized Defference Vegetation Index from NOAA AVHRR, Climatic Change. 17, 209-241.
 [13]. Pereira, L.S., I. Cordery and I. Iacovides. (2002). Coping with Water Scarcity. UNESCO IHP VI, Technical Documents in Hydrology no. 58, UNESCO, Paris, 267 pp.
[14]. Shiravi, M. (2016). Fuzzy Modeling of Desertification Susceptibility of Khorasan Razavi Ecoregions Based on Life Cycle Assessment (LCA). Ph D thesis, Ferdowsi University. 84 pp.
[15]. Zobeiry, M., Majd, A. (1996).  Introduction to remote sensing and the use of natural resources (satellite data, aerial photos and space). Sixth published, Publishing Tehran University, Tehran.