تعیین آستانه تحمل به شوری گونه‌های سالیکورنیا با استفاده از آب خلیج‌فارس

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

استادیار مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

تشدید روند شورشدن منابع آب و خاک، لزوم توجه بیشتر به گونه­های شورزی را دوچندان کرده است. در این پژوهش تأثیر تنش شوری به‌صورت درصدهای مختلف (شاهد، 15، 30، 45، 60، 75، 90 و 100 درصد) از آب خلیج­فارس (58 دسی­زیمنس برمتر) بر جوانه­زنی و رشد گیاهچه گونه­های مختلف سالیکورنیا، به‌منظور تعیین آستانه تحمل به شوری و آستانه کاهش 50 درصدی در مرکز ملی تحقیقات شوری در یزد در سال 1395 بررسی شد. گونه­های مورد استفاده شامل دو گونه Salicornia europaeaو S. bigelovii به همراه سه توده بومی خورِ­ مُزین (استان بوشهر)، ایلخچی (استان آذربایجان شرقی) و مرکزی (مناطق مرکزی ایران) بود. نتایج نشان داد که میانگین جوانه­زنی گونه­ها از شوری 25 درصد آب خلیج­فارس به­طور معنی­داری کاهش یافت، ولی جوانه­زنی هیچ‌کدام از گونه­ها حتی در شوری 100 درصد آب خلیج­فارس متوقف نشد. بااین‌حال، با افزایش شوری طول گیاهچه توده خورِ­­ مُزین و گونه­های S. europaea و S. bigelovii کاهش، ولی توده­های ایلخچی و مرکزی به‌ترتیب تا شوری 45 و 60 درصد آب خلیج­فارس افزایش و پس‌ازآن کاهش یافت. به­طورکلی، همه گونه­های سالیکورنیا تحمل به شوری بالایی داشتند، ولی تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای بین گونه­های مختلف مشاهده شد، به­طوری­که حدآستانه تحمل توده­های خورِ مُزین، ایلخچی، مرکزی و گونه‌های S. europaea و S. bigelovii به­ترتیب 36/14، 01/5، 46/14، 91/11 و 54/7 دسی­زیمنس برمتر و حدآستانه کاهش 50 درصد جوانه‌زنی آن­ها به­ترتیب 25/56، 60/51، 15/61، 69/32 و 01/27 دسی­زیمنس برمتر برآورد شد.

کلیدواژه‌ها


[1]. Adam, P. (1990). Saltmarsh Ecology. New York: Cambridge University Press.
[2]. Akhani, H. (2006). Biodiversity of Halophytic and Sabkha Ecosystems in Iran. Netherlands: Springer.
[3]. Amiri, B., Asareh, M.H., Jafari, M., Rassoli, B., & Jafari, A.A. (2012). Effect of NaCl & Na2SO4 on germination and seedling growth of Salicornia herbacea & Alhagi persarum. Iranian Journal of Range and Desert Research, 19, 233-243, (in Farsi).
[4]. Ayala, F., & and O’Leary, J.W. (1995). Growth and physiology of Salicornia bigelovii Torr. at suboptimal salinity. International Journal Plant Science, 156, 197–205.
[5]. Booth W.A., & Beardall, J. (1991). Effect of salinity on inorganic carbon utilization and carbonic anhydrase activity in the halotolerant algae Dunaliella salina (Chlorophyta). Phycologia, 30, 220-225.
[6]. Emam, Y., Pirasteh-Anosheh, H. (2014). Laboratory and Field Methods in Crop Sciences. Mashhad: Jahad Daneshgahi Press. (in Farsi).
[7]. Gulzar, S., & Khan, M.A. (2001). Seed germination of a halophytic grass Aeluropus lagopoides. Annals of Botany, 87, 319–324.
[8]. Guma, I.R., Padron-Mederos, M.A., Santos-Guerra, A., & Reyes-Betancort, J.A. (2010). Effect of temperature and salinity on germination of Salsola vermiculata L. (Chenopodiaceae) from Canary Islands. Journal of Arid Environments, 74, 708–711.
[9]. Kadereit, G., Ball, P., Beer, S., Mucina, L., Sokoloff, D., Teege, P., Yaprak, A.E., & Freitag, H. (2007). A taxonomic nightmare comes true: phylogeny and biogeography of glassworts (Salicornia sp. L., Chenopodiaceae). Taxonomy, 56, 1143–1170.
[10]. Khan M.A., Gul, B., & Weber, D.J. (2001). Effect of salinity on the growth and ion content of Salicornia rubra. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 32, 2965–2977
[11]. Kingsbury, R.W., Epstein E., & Pearcy, R.W. (1984). Physiological responses to salinity in selected lines of wheat. Plant Physiology, 74, 417-423.
[12]. Maas, E.V., & Hoffman, G.J. (1977). Crop salt tolerance–current assessment. Journal of the Irrigation and Drainage Division, 103(2), 115-134.
[13]. Pirasteh-Anosheh, H., Sadeghi H., & Emam, Y. (2011). The effects of KNO3 and urea on germination, early growth, total protein and proline content of four maize hybrids (Zea mays L.) under drought and salt stress conditions. Journal of Crop Science and Biotechnology, 14, 289 - 295.
[14]. Ranjbar, G.H., & Pirasteh-Anosheh, H. (2015). A glance to the salinity research in Iran with emphasis on improvement of field crops production. Iranian Journal of Crop Science, 17, 165-178, (in Farsi).
[15]. Ranjbar, G.H., Cheraghi, S.A.M., & Banakar, M.H. (2008). Salt sensitivity of wheat at germination stage. In: Kafi, M., & Khan, A. (Eds.). Crop and Forage Production using Saline Waters in Dry Areas. New Delhi: Daya Publishing.
[16]. Robert W.P., & Ustin, S.L. 2004. Effects of salinity on growth and photosynthesis of three Californiatidal marsh species. Cell Biology International, 17, 839-845.
[17]. Shiyab, S. (2011). Effects of NaCl application to hydroponic nutrient solution on macro and micro elements and protein content of hot pepper (Capsicum annuum L.). Journal of Food, Agriculture and Environment, 9, 350-356.
[18]. Soltani, A. (2015). Application of SAS in Statistical Analysis. Mashhad: Jahad Daneshgahi Press. (in Farsi).
[19]. Todd P.E., & Ungar, I.A. (2004). Competition between Salicornia europaea and Atriplex prostrate (Chenopodiaceae) along an experimental salinity gradient. Wetlands Ecology and Management, 9, 457-461.
[20]. Ungar, I.A. (1991). Ecophysiology of Vascular Halophytes. Florida: CRC Press.
[21]. Van-Genuchten, M.T., & Hoffman, G.J. (1984). Analysis of crop salt tolerance data, soil salinity under irrigation process and management. Ecological Studies, 51, 258-271.
[22]. Wang, L., & Zhao, K. (2004). Effect of NaCl stress on ion compartmentation,
photosynthesis and growth of Salicornia bigelovii Torr. Journal of Plant Physiology and Molecular Biology, 30, 94 98.
[23]. Xianzhao, L., Chunzhi, W., & Qing, S. (2013). Screening for Salt Tolerance in Eight Halophyte Species from Yellow River Delta at the Two Initial Growth Stages. Hindawi Publishing Corporation.
[24]. Xue, Z.Y., Zhi, D.Y. Xue, G.P. Zhang, H. Zhao, Y.X., & Xia, G.M. (2004). Enhanced salt tolerance of transgenic heat (Triticum aestivum L.) expressing a vacuolar Na+/H+ antiporter gene with improved yields in saline soils in the field and a reduced level of leaf Na+. Plant Science, 167, 849–859.