1
رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد
2
کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، مرکز ملی تحقیقات شوری
3
استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان
چکیده
گستردگی شوری خاک در بخش‌های وسیعی از کشور اهمیت دستیابی به فنون و ابزارهای پایش شوری در مقیاس‌های مختلف مزرعه، دشت، حوزه و مقیاس ملی را دو چندان می‌کند. یکی از این ابزارها القاءگر الکترومغناطیس (EM38) است که می‌تواند در اراضی بایر و تحت کشت استفاده شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی قابلیت‌ها و توانائی‌های EM38در تهیه نقشه شوری خاک 5000 هکتار از اراضی دشت یزد- اردکان است. به این منظور، همزمان با نمونه‌برداری از اعماق مختلف خاک (15-0، 30-15، 60-30 و 100-60 سانتیمتری از سطح زمین)، قرائت‌های EM38 در نقاط و وضعیت‌های مختلف قرارگیری این دستگاه بر روی زمین به صورت افقی و عمودی ثبت شد. پس از تهیه عصاره اشباع نمونه‌های خاک، هدایت الکتریکی نمونهها اندازه‌گیری شد. سپس ارتباط بین قرائت‌های EM38 و هدایت الکتریکی خاک لایه‌های مختلف به کمک روش‌های رگرسیونی تعیین و در پایان نقشه شوری لایه‌های مختلف خاک تهیه گردید. با ارزیابی هر یک از نقشههای تهیه شده، دقت دستگاه EM38 در تهیه نقشه شوری لایه‌های مختلف خاک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از EM38در پایش شوری خاک به عنوان روشی سریع، دقیق (R2 > 0.75) و کم‌هزینه، قابل توصیه است. از ضعفهای این دستگاه، وابستگی دقت آن به رطوبت خاک است؛ بهطوری‌که دقت این دستگاه در رطوبت‌های پایین، کمتر شده و در برخی موارد ضرایب همبستگی معنی‌داری بهدست نمیآید.
)