تعیین مدل پهنه بندی اکولوژیکی مناطق مستعد احیاء بیابان با استفاده از منطق فازی (مطالعه موردی: دشت سیستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه بیرجند

2 مربی گروه مهندسی محیط زیست، دانشگاه زابل.

3 مربی گروه شهرسازی، دانشگاه بیرجند.

چکیده

امروزه یافتن مکان یا مکان­های مناسب برای ایجاد یک فعالیت در حوزه جغرافیائی معین، جزء مراحل مهم طرح‌های اجرایی، به ویژه در سطح کلان و ملی به شمار می‌رود. جهت انتخاب مناطق بیابانی مستعد احیاء، یکی از مناسب­ترین ابزارها، استفاده از مدل­های رایانه­ای است. تاکنون مکان­یابی با استفاده از منطق فازی و سیستم­های اطلاعات جغرافیائی در زمینه‌های تخصصی مختلف انجام شده است، با توجه به نیاز این حوزه مطالعاتی در زمینه، به­کارگیری و ارائه مدل­های جدید مبتنی بر سیستم­های اطلاعاتی، استفاده از این مدل جهت تعیین اراضی بیابانی مناسب احیاء، با درجه ریسک کم­تر و یا درجه موفقیت بیشتر احیاء بیابان برای اجرای طرح­های مقابله با بیابان­زایی، مهم­ترین هدف این تحقیق است. روش مورد استفاده در این تحقیق بررسی و گروه­بندی پارامترهای محیطی مؤثر در احیاء بیابان با استفاده از روش اجماع دلفی و ارزش­گذاری آن­ها بر اساس منطق فازی بوده است. برای نقشه سازی واحدهای خاک از روش­های میان­یابی از جمله معکوس فاصله وزنی و روش­های زمین آماری همچون کریجینگ استفاده گردید. از روش کریجینگ به علت خطای پیشگویی، کم­تر استفاده شد و از عملگرهای مختلف فازی از جمله اجتماع و اشتراک و جمع و ضرب جبری و گامای فازی استفاده گردید. در پایان، عملگر تلفیقی گامای 8/0 بهترین سازگاری را برای شناسایی اراضی بیابانی و مستعد برای احیاء بیابان به همراه میزان موفقیت یا ریسک کمتر برای احیاء بیابان و با حداکثر احتیاط لازم در این پهنه­ها را ارائه داد.

کلیدواژه‌ها