TY - JOUR ID - 763 TI - ارائه یک مدل عمومی جدید برای برآورد تابش خورشیدی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران JO - خشکبوم JA - ARIDBIOM LA - fa SN - 2008-790X AU - مبین, محمدحسین AU - غلام نیا, اعظم AU - سودایی زاده, حمید AU - میرحسینی, عباس AD - دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد AD - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات اقلیمی، اداره کل هواشناسی استان یزد Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 5 IS - 2 SP - 95 EP - 102 KW - مدل عمومی KW - تابش خورشیدی KW - مناطق خشک KW - متغیرهای دمایی KW - ایران DO - N2 - برآورد تابش خورشیدی روزانه (Rs) برپایه­ی پارامتر‌های هواشناختی اندازه­گیری شده در سطح افقی زمین به‌صورت گسترده در زمینه­های مختلف به‌کار برده می­شود. به دلیل مشکلات اقتصادی و فنی، اندازه­گیری تابش در همه مناطق ممکن نیست و باید بر اساس مدل­های ریاضی به‌گونه­ای آن‌را تخمین زد. یکی از روش­های متداول برای تخمین تابش خورشیدی رسیده به زمین، استفاده از متغیرهای دمایی و جغرافیایی در هر مکان است. مدل‌هایی که بدین منظور در جهان و به­ویژه در ایران پیشنهاد شده اغلب وابسته به یک نقطة خاص بوده است. بنابراین در این پژوهش تلاش شده تا یک مدل عمومی جدید برای تخمین Rsبرای مناطق خشک و نیمه­خشک ایران معرفی گردد. برای دستیابی به این هدف با استفاده از داده­هایی چون دما (حداقل و حداکثر) در مقیاس روزانه، مختصات جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی) و ارتفاع از سطح دریا در دوره آماری 2010-1970 مربوط به ایستگاه­های همدیدی اصفهان، کرمان، مشهد، طبس و خور و بیانک که در سامانۀ طبقه­بندی کوپن دارای آب و هوای خشک و نیمه‌خشک هستند، چندین مدل رایج جهانی وابسته به مکان، جهت برآورد Rs بررسی و پس از مقایسه کارآیی آن‌ها با توجه به شاخص‌های آماری، برازنده­ترین مدل معرفی شد. برای ارائه مدل عمومی و بسط معادله آن، بین ضرایب برازنده­ترین مدل وابسته به مکان و ویژگی‌های جغرافیایی هر مکان (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) در هر ایستگاه، روابط رگرسیونی خطی چندگانه ایجاد و بررسی، و سپس بر اساس محاسبات فوق یک معادله عمومی استنتاج شد. نتایج حاکی از آن است که مدل عمومی معرفی شده در این تحقیق، با میانگین کارآیی مدل 80/0، میانگین خطای معیار 01/0- ، میانگین جذر مربعات خطا 5/6 و میانگین ضریب مجموع باقی­مانده‌ها 069/0 برازنده‌ترین مدل عمومی برآورد تابش خورشیدی روزانه (Rs) در مناطق خشک و نیمه خشک ایران می­باشد. UR - https://aridbiom.yazd.ac.ir/article_763.html L1 - https://aridbiom.yazd.ac.ir/article_763_48ddd15a791da7492532531da4e53556.pdf ER -