TY - JOUR ID - 2945 TI - ارزیابی پاسخ گونه Salsola arbusculiformis Drobدر دشت شوقان خراسان شمالی نسبت به متغیرهای محیطی با استفاده از مدل جمعی تعمیم‌یافته JO - خشکبوم JA - ARIDBIOM LA - fa SN - 2008-790X AU - میری سلیمان, سیدجواد AU - میرداوودی, حمیدرضا AD - دکتری محقق بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران AD - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 11 IS - 2 SP - 117 EP - 131 KW - رسته‌‌بندی KW - سالسولا KW - عوامل اکولوژیک KW - مدل‌‌جمعی تعمیم‌‌یافته KW - منحنی‌‌پاسخ DO - 10.29252/aridbiom.2023.18233.1885 N2 - یکی از زمینه ­های مطرح در بوم ­شناسی پوشش گیاهی، درک روابط گونه­ های گیاهی و عوامل محیطی و تحلیل واکنش گونه ­ها در امتداد شیب عوامل محیطی است. با توجه به اهمیت گیاه Salsola arbusculiformis Drob در حفاظت خاک و تولید علوفه در منطقه شوقان استان خراسان شمالی، در این تحقیق به بررسی عکس­ العمل این گونه نسبت به متغیرهای محیطی با استفاده از مدل جمعی تعمیم ­یافته پرداخته شد. بدین منظور برای اندازه­ گیری مؤلفه ­های گیاهی و عوامل محیطی از روش تصادفی-سیستماتیک استفاده شد. برای بررسی ارتباط پوشش گیاهی با عوامل محیطی از روش آنالیز تطبیقی‌‌متعارفی استفاده شد. نتایج حاصل از آنالیز تطبیقی متعارفی نشان داد که عوامل محیطی مثل درصد شن، یون­ های سولفات و بیکربنات خاک، بارندگی سالانه و ارتفاع از سطح دریا، به­ ترتیب با بیان 8/5 ، 4/11، 7/5، 1/9 و 7 درصد از واریانس موجود در ترکیب گیاهی، نقش مهمی در تغییرات پوشش گیاهی در رویشگاه مورد مطالعه داشتند. مطالعه عکس ­العمل این گونه به عوامل محیطی نشان داد که از 25 متغیر محیطی مورد مطالعه، 14 متغیر تأثیر معنی ­داری (01/0p <) بر عملکرد گیاه داشتند. الگوی پاسخ گونه مورد مطالعه در امتداد شیب عواملی مثل اسیدیته، درصد شن و رس خاک، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب زمین به صورت تک­نمایی بود، و حد بهینه رشد آن برای هر یک از این عوامل به ترتیب 4/8، 66%، 28%، 1452 متر و 5% بود. پاسخ این گونه به میزان سولفات و درصد آهک خاک از مدل کاهشی پیروی کرد. بدین ترتیب که با افزایش مقادیر این عوامل، عملکرد آن کاهش نشان داد. الگوی پاسخ گونة مورد نظر در امتداد شیب عواملی مثل کلر، سدیم، کربن آلی، ازت، شوری خاک و متوسط درجه حرارت سالانه حالت دو مد داشت. این مدل، نشان‌‌دهندة وجود یک محدودیت رقابتی در طول شیب محیطی است. نتایج نشان داد که این گونه در شیب ­های شمالی دارای بیشترین مقدار عملکرد است. مطالعه عکس ­العمل گونة مورد نظر در امتداد شیب عوامل توپوگرافی و خاک، اطلاعات ارزشمندی برای تعیین نیازهای اکولوژیکی این گونه‌‌ ارائه داد که می‌‌تواند در عملیات اصلاح مراتع در مناطق مشابه، مورد توجه قرار گیرد. UR - https://aridbiom.yazd.ac.ir/article_2945.html L1 - https://aridbiom.yazd.ac.ir/article_2945_c231385e09df8de387002285287225b2.pdf ER -